Borsa İstanbul endeksleri bir ileri bir geri sert hareketlerine devam ederken yabancıların hislerini sürdürdüğü takas adedi oranı yüzde 16,74 ile tarihi en düşük seviyeye geriledi. Yabancıların endeksteki payı da yabancı ağırlıklı hisler dahil olmak üzere yüzde 37,93 oranında indi. Yabancının bu yıl 4 Ekim ile biten haftaya kadar hisse senedinde 2 milyar 260 milyon yıllık kiralamasında 1 yıllık süre ise 471,5 milyon yıllık hisse senedi satışı işlemleri hesaplandı. Ekonomi’den Şebnem Turhan’ın haberine göre, öte yandan borsada toplam yatırımcı sayısı da 7,11 milyon ile bu yıl en düşük sıcaklıkta indi. Borsa İstanbul BİST 100 endeksinden bu yana sadece yüzde 18,04 yükseldi ve enflasyon karşısında reel olarak kaybedilen yatırımcısına yaşatılıyor. Öyle ki, arzın takviminden bu yana nominal kayıp bile yüzde 3,27 düzeyinde bulunuyor. Bankacılık endeksi yüzde 45 üzerinde nominal yükseliş yaşasa da son haftalardaki volatil seyir ekosistemini de olumsuz etkiliyor. Borsa İstanbul endekslerinin geçen yıllara göre daha zayıf bir performans izlemesinin en büyük nedenlerinden biri likidite eksikliği. Bu likidite eksikliğinin bir tarafı bir türlü Hisse piyasasına girmeyen yabancı yatırımcıdan ayrılırken bir tarafı da risksiz sabit hale getirilen yatırım araçlarına kaynaklanmıştır.
“Hisse kayıtlarının hikâyesinin filmi için yeni bir parçalara ihtiyaç var”
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
BİST100’ün 10 bin puanının tabanından sonra 9 bin puanının da aşağıya doğru gerilerken hissini korurken, canlı değişim oranı da düşüşünü sürdürüyor. Verilere göre borsada yabancıların toplam takas içindeki adet olarak oranı dün itibariyle yüzde 16,74 ile tarihin en düşük seviyesinde görüldü. Yabancı yatırımcı 26 Temmuz 2007’de yüzde 60,03 ile takas adeti içinde oransal en büyük ödemede bulundu. 2023 Haziran’ından sonra ekimde yabancının takas oranı yüzde 16,8’in geriledi. Takastaki payı yüzde 30’un altında Eylül 2020’de yabancı yatırımcı yüzde 20’nin ardından ilk kez Nisan 2022’de düştü. 2023 yılı boyunca da gerileme devam etti. Yabancının borsadaki hacimsel oranı ise yabancı payının yüksek olduğu hisler dahil yüzde 37,93 dağılımıydı. Bu yıla göre yüzde 0,21’lik bir düşüş yaşandı. Piyasa koşullarına göre his kayıtlarının hikayelerinin kurgulanması için yeni bir özelleştirilmişe ihtiyaç var. Yıl boyunca artırımları, dezenflasyon sisteminin basitleştirilmesi ve sıkı para politikasıyla desteklenmesi nedeniyle yabancı yatırımcının bir türlü kendi ticari piyasalarına istenilen giriş yapılmadı. Uzmanlar yeni özelleştirilmişün politika faizi indirimlerinin yapılabileceğine işaret ederken bunun için de daha zamana dikkat edilmesine dikkat çekti.
Enflasyonla mücadele
Bir yandan yabancının hala uyguladığı ekonomi politikalarına siyasi desteğin devamına ilişkin inancı sorgulamayı sürdürdüğünü piyasadaki paralar enflasyonla mücadelenin ise istenilen hızda gitmediğine vurgu yaptı.
Uzmanlar TÜİK’in çıkışından arındırılmış aylık enflasyon verilerinin 2018 kur şokuna kadar yüzde 1’in altında bir seyir izlemesini kur şokundan sonra artışa geçmesi ancak politika faizinde indirimin başlamasıyla birlikte iki yıl boyunca yüzde 4,3 yıllık ortalamaya fırladığına dikkat edildi. Uzmanlar Merkez Bankası’nın uyguladığı politikalarla bu oranın bu ortalama yıl yüzde 3,5’e indirilen aylık bazda iyileşme sağladığını ancak Merkez Bankası’nın da indirim için bu oranın yüzde 2,5 olduğunu ve hedeflediğini söyledi. Merkez Bankası’nın bu yıl son çeyreği için aylık yüzde 1,5 hedeflediğini ve bu hedefin iddialı olduğunu genişleterek enflasyonla mücadelede en zor dönemde 2025 ile birlikte desteklediğini dile getirdi. Baz etkisinin ortadan kalkmasıyla birlikte enflasyonu kalıcı olarak yüzde 20’nin üzerinden düşürmenin zor olduğu kullanılana göre bu iş çok sabır ve kararlılık istiyor.
Bu arada Borsa İstanbul’da yılın üçüncü çeyreğine ilişkin tarihin başladığı dönem de başladı. Uzmanların ikinci çeyrekteki ve üçüncü çeyrekteki istatistiklerinin de ekonomideki zayıflamaya işaret ettiği yönünde şekilleniyor. Uzmanların etkilerine göre bazı sektör ve şirketlerde ikinci çeyrekte bile kötü rakamlar görülebilecek. İç talep çok ciddi hız kesmesi de yavaşlamanın sonuçlarının başladığı bir dönemde açıklanan, kullanılan borsada yaşanan fiyatlamaların ise düzgün oluşmadığı yönde birleşiyor.
