Dünya genelinde enflasyon ve resesyon ikilemi varlık fiyatlamaları üzerinde etkili olmayı sürdürürken, tarifeler tarafından gelen olumlu haber akışı küresel risk iştahını artırıyor. Bir süredir tarife restleşmeleri ile gündemde olan ABD ve Çin tarafları hafta sonu İsviçre’de gerçekleştirilen ticaret müzakereleri sonrasında karşılıklı gümrük vergilerini geçici olarak düşürme konusunda anlaştı.
Anlaşma kapsamında 14 Mayıs itibarıyla ABD’nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini 90 günlüğüne yüzde 145’ten yüzde 30’a, Çin’in de ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 125’ten yüzde 10’a düşüreceği açıklandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında, Cenevre’de yapılan görüşmelerin ardından Çin ile yeniden başlangıç sağladıklarını belirterek Çin’in tüm parasal olmayan engellerini askıya alacağını ve kaldıracağını ifade etti.
Trump, anlaşmanın otomobil, çelik ve alüminyum gibi ürünlere uygulanan ya da ilaçlara uygulanabilecek tarifeleri kapsamadığını vurgularken, Çin’e zarar vermeye çalışmadıklarını ifade etti. Çin ile 90 günün sonunda uzun vadeli bir anlaşmaya varılamaması halinde tarifelerin yeniden yüzde 145’e çıkmayacağını ifade eden Trump, anlaşma sağlanacağını düşündüğünü sözlerine ekledi.
Analistler, Çin ile tarife anlaşmasında alınan hızlı kazanımların küresel ekonomik belirsizliklerin azalmasında etkili olduğunu ifade ederek, dünya ekonomisini sarsan ticaret gerginliklerini çözmeye yönelik önemli bir adım olduğunu belirtti.
Yatırımcıların söz konusu gelişmeler sonrasında büyümeye yönelik endişelerinin hafiflediğine işaret eden analistler, 90 günlük sürenin sonunda iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin tam anlamıyla istikrar kazanıp kazanmayacağına yönelik şüphelerin devam ettiğini söyledi.
ABD’de açıklanacak enflasyon verisi yakından izlenecek
Öte yandan , bugün açıklanacak nisan ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verisinin ABD’deki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vermesi beklenirken, verinin alt kırılımlarında mevcut tarifelerin etkilerine yönelik fiyat artış sinyalleri aranacak.
ABD Merkez Bankası (Fed) son para politikası metninde yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığına dikkat çekilirken, Fed Başkanı Jerome Powell da düzenlediği basın toplantısında, tarifelerin etkisiyle enflasyon ve işsizliğin artabileceği, ekonomik büyümenin yavaşlayabileceği uyarısında bulunmuştu.
ABD ekonomisinde henüz tarifelerin etkilerine ilişkin sinyallerin net olmadığını ifade eden analistler, istihdam piyasasında güç kazanan soğuma ve enflasyonun ana eğiliminde istenilen kırılımın yaşanamamasının Fed’in işini zorlaştıracağını söyledi.
Powell’ın yüksek enflasyon risklerine karşı duyarlı davrandığını vurgulayan analistler, uzun vadeli enflasyon beklentilerinde bir bozulma olması durumunda Fed’in açıklamaları ve atacağı olası ek tedbirlerin yakından izleneceğini kaydetti.
New York Borsası’nda tarife indirim rallisi
ABD ve Çin’in 90 gün süreyle tarife indirim kararı almasının ardından dün New York Borsası’nda S&P 500 endeksi yüzde 3,26, Dow Jones endeksi yüzde 2,81 ve Nasdaq endeksi yüzde 4,35 yükseldi. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne ise negatif başladı.
Piyasalarda “korku endeksi” olarak bilinen ve S&P 500 Endeksi’ndeki dalgalanmayı gösteren VIX Endeksi, yüzde 17 azalışla 18,2’ye düştü ve ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da karşılıklı tarifeleri duyurmasından önce görülen seviyelere indi.
Anlaşma duyurusunun ardından tedarik zincirlerinde Çin’den ithalatı önemli yer tutan şirketlerle çip şirketlerinin hisselerindeki yükseliş dikkati çekti. Amazon’un hisseleri yüzde 8’in üzerinde, Dell’in hisseleri yaklaşık yüzde 8, Best Buy’ın hisseleri yüzde 6,6, Apple’ın hisseleri yüzde 6,3 değer kazandı. Çip şirketi Nvidia’nın hisseleri de yüzde 5,4 artış kaydetti.
ABD tahvil piyasalarında yatırımcıların riskli varlıklara yönelmesiyle satış eğiliminin öne çıkarken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi dün 7 baz puan yükselerek yüzde 4,46 seviyesine çıktı. Tarafların tarife indirimi ve ılımlı mesajlarının ardından güçlenen dolar endeksi dün yüzde 1,3 yükselerek 101,7 seviyesinden kapanırken, yeni işlem gününde yüzde 0,1 düşüşle 101,6 seviyesinde bulunuyor.
Altının ons fiyatı ise ticaret gerilimlerinin azalacağı beklentisiyle dün yüzde 1,7 değer kaybederek 3 bin 235 dolardan günü tamamlamasının ardında yeni işlem gününde yüzde 0,6 değer kazancıyla 3 bin 254 dolardan alıcı buluyor.
Dünyada ticari hareketliliğin artacağı ve imalat sanayi aktivitesinde canlanma olabileceği beklentileriyle dün yüzde 1,6 primlenen Brent petrolün varil fiyatı, şu sıralar yüzde 0,3 düşüşle 64,6 dolardan işlem görüyor.
Avrupa borsaları hem ticari hem de bölgesel gerilimlerin azalmasını pozitif karşıladı
Avrupa borsalarında küresel ticaret savaşlarına yönelik endişelerin baskılanmasının etkisiyle pozitif bir seyir izlenirken, Ukrayna-Rusya Savaşı’nın bitirilmesi yönelik artan girişimler yatırımcıların odağında olmayı sürdürüyor.
Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da Rusya-Ukrayna arasında yapılacak barış müzakereleri yatırımcılar tarafından yakından takip edilirken, bölgenin Ukrayna için ayırdığı mali kaynağın başta endüstriyel teşvikler olmak üzere iç piyasada değerlendirilebileceği beklentisi iyimserlikleri destekliyor.
ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya dün ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha ve Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi.
Açıklamada, Ukrayna’da ateşkese giden yol ve kalıcı barış süreci konusunda atılabilecek adımları ele alındığı kaydedildi.
Analistler Avrupa ve ABD tarafının yanı sıra Çin gibi ülkelerin de Ukrayna-Rusya Savaşı’na yönelik barış adımlarını desteklediğini kaydederek, Ukrayna’nın hem bölgesel ekonomik istikrar hem de enerji tedarik zinciri açısında önemli bir konumda olduğunu kaydetti.
Ukrayna’daki gelişmelere yönelik haber akışı sonrasında Avrupalı savunma sanayi hisselerindeki düşüş dikkati çekti. Alman silah devi Rheinmetall’in hisseleri yüzde 5,9, İtalyan savunma sanayi şirketi Leonardo’nun hisseleri yüzde 4,3, Fransa merkezli savunma sanayi şirketi Thales Group’un hisseleri yüzde 3 ve İngiltere merkezli BAE Systems’in hisseleri yüzde 1,3 değer kaybetti.
Bu gelişmelerle dün Almanya’da DAX 40 yüzde 0,29, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,37, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,40 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,59 yükseldi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif seyirle başladı.
Asya borsaları Hong Kong hariç pozitif seyrediyor
ABD ve Çin’in tarifeleri 90 gün süreyle indirmesinin ardından Asya borsalarında Hong Kong hariç pozitif bir seyir öne çıkıyor. Bir süredir dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında devam eden ticari gerginliklerin son bulmasının ardından, küresel risk iştahında toparlanmalar izleniyor.
ABD ve Çin’in anlaşması sonrası Çin hükümetinin piyasalar tarafından açıklanması öngörülen ekonomik teşvik paketlerinin rafa kaldırılacağı beklentisi hisse ve sektör bazlı satış baskısı oluşturuyor.
Analistler Çinli piyasa aktörlerinin ABD ile yaşanılması muhtemel sert ticari gerginlikler için hazırlandıklarını belirterek, değişen şartların piyasa aktörlerinin stratejik değişimler yapmasını gerekli kıldığını söyledi.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,8, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,1 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 değer kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,7 değer kaybetti.
Yurt içinde gözler ödemeler dengesi verisinde
ABD ve Çin arasındaki ticaret görüşmelerinin olumlu geçmesi ile terör örgütü PKK’nın fesih ve silah bırakma kararının etkisiyle dün alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 3,80 değer kazanarak 9.747,07 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise cuma akşam seansında normal seans kapanışına göre yaklaşık yüzde 0,3 artışla 11.293,00 puanda işlem gördü.
Öte yandan, bugün açıklanacak mart ayına ilişkin ödemeler dengesi verisi yatırımcıların odağına yerleşti. AA Finans Ödemeler Dengesi Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının mart ayında 3 milyar 936 milyon dolar açık verdiğini tahmin etti. Ekonomistler, cari işlemler açığının 2025 yılında 19 milyar 650 milyon dolar olarak gerçekleşeceğini tahmin etti.
Dolar/TL, dün yatay seyirle 38,7720’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 38,8000 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde cari işlemler dengesi, yurt dışında ise Almanya ve Euro Bölgesi’nde Zew ekonomik güven endeksi ile ABD’de enflasyonun takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.900 ve 10.000 puanın direnç, 9.700 ve 9.600 seviyelerinin destek konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
09.00 İngiltere, mart ayı işsizlik oranı
10.00 Türkiye, mart cari işlemler dengesi
12.00 Almanya, mayıs ayı Zew ekonomik güven endeksi
12.00 Euro Bölgesi, mayıs ayı Zew ekonomik güven endeksi
15.30 ABD, nisan ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
