Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yayımladığı “Ağustos Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu”na göre, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 2,04 arttı. Yıllık enflasyon ise 0,57 puan düşüşle yüzde 32,95 oldu.
Aylık bazda gıda ve tütün fiyat artışları ile öne çıkan gruplar oldu. Bu dönemde, gıda fiyatları üzerinde olumsuz hava koşullarının etkisi hissedildi.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
İşlenmemiş gıda grubunda bir süredir devam eden destekleyici seyir tersine dönerken işlenmiş gıdada fiyat artışları güçlendi. Temmuz ayında ÖTV oranında yapılan artışın bir kısmının firmalarca ağustos ayına bırakılmasıyla tütün ürünleri fiyatlarındaki yükseliş sürdü.
Öte yandan, bu dönemde enerji enflasyonu zayıf bir seyir izledi. Hizmet enflasyonu bir önceki aya kıyasla yavaşlarken alt gruplar bazında kira enflasyonu öne çıktı. Talep koşullarına duyarlı hizmet kalemlerinde ise daha ılımlı bir görünüm kaydederek, temel mal enflasyonunda olumlu bir seyir izledi.
Üretici fiyatları bu dönemde enerji, tütün ve gıda kalemleri öncülüğünde yüzde 2,48 ile yüksek bir oranda artış kaydetti ve üretici enflasyonu yıllık bazda yükseldi.
Bu görünüm altında, ağustos ayında tüketici fiyatları üzerinde gıda kaynaklı etkiler öne çıkarken, enflasyonun ana eğiliminin yavaşladığı gözlendi.
Rapora göre, enerji, hizmet ve temel mallar gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,77, 0,60, 0,31 puan azalırken, gıda ve alkolsüz içecekler ile alkol-tütün-altın gruplarının katkısı ise sırasıyla 1,04 ve 0,07 puan arttı.
Hizmet sektöründe fiyat artışı yavaşladı
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla düşük bir oranda geriledi. Diğer taraftan gıda hariç bakıldığında tüketici enflasyonu önemli ölçüde yavaşladı. Aylık artışlar, B endeksinde bir önceki aya benzer oranda gerçekleşirken, C endeksinde zayıfladı. Fiyat artışının B endeksini oluşturan gruplardan hizmet ve temel mallarda zayıfladığı, işlenmiş gıdada ise güçlendiği gözlendi.
TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, ağustos ayında enflasyonun ana eğiliminin aylık bazda yavaşladığına, üç aylık ortalamalar bazında ise yatay seyrettiğine işaret etti.
Hizmet sektörü fiyat artışı ağustos ayında yüzde 2,65 ile önceki aya kıyasla yavaşladı, grup yıllık enflasyonu 2,77 puan azalarak yüzde 45,77 oldu. Yıllık enflasyon haberleşme dışındaki alt gruplarda geriledi.
Aylık fiyat artışlarında, kira ve ulaştırma hizmetleri öne çıkarken, diğer alt kalemlerde görece daha ılımlı bir seyir izlendi. Kira grubu aylık enflasyonu, kontrat yenileme oranındaki yüksek seyrin de etkisiyle yüzde 4,61 olarak gerçekleşirken, yıllık enflasyon 4,62 puan düşüşle yüzde 74,33 oldu.
Ulaştırma hizmetleri fiyatlarında gözlenen yüksek aylık artışta, hava yolu ile yolcu taşımacılığının (yüzde 36,43) etkisi belirleyici oldu. Diğer hizmetler alt grubunda ise bakım-onarım hizmetleri öne çıktı.
Temel mal grubu fiyatları yatay seyretti
Bu dönemde temel mal grubu fiyatları görece yatay seyrederken, grup yıllık enflasyonu yüzde 19,85 seviyesinde gerçekleşti. Yıllık enflasyon tüm alt gruplarda gerilerken, dayanıklı tüketim mallarında da fiyat artışı yüzde 0,73 ile önceki aya kıyasla zayıfladı.
Bu gelişmede mobilya fiyatlarındaki düşüşün (yüzde -0,67) ve otomobil fiyat artışındaki yavaşlamanın etkisi hissedildi. Özel tüketim vergisi oranlarında yapılan değişikliklerin genel otomobil fiyatlarına yansıması sınırlı olurken, beyaz eşya fiyatlarındaki aylık artış ise yüzde 1,20 gerçekleşti.
Giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatlar bir önceki aydaki belirgin düşüşün ardından, bu dönemde yüzde 0,77 ile daha düşük bir oranda geriledi. Diğer temel mallar alt grubunda aylık enflasyon yüzde 1,01 ile bir önceki aya kıyasla zayıfladı.
Enerji fiyatları ağustos ayında yüzde 0,64 artarken, grup yıllık enflasyonu yüksek bazın etkisiyle 8,23 puan azalarak yüzde 33,66 oldu. Bu dönemde tüp gaz ve şebeke suyu fiyatları sırasıyla yüzde 2,11 ve yüzde 1,29 artarken, akaryakıt fiyatları yataya yakın seyretti.
Gıda fiyatlarına olumsuz hava koşulları etkisi
Son aylarda destekleyici bir konumda olan gıda ve alkolsüz içecek fiyatları ağustos ayında yüzde 3,02 ile belirgin bir oranda yükselerek, grup yıllık enflasyonu yüzde 33,28 olarak gerçekleşti. Bu gelişmede zirai don ve kuraklık gibi olumsuz hava koşullarının etkisi hissedildi.
Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarında sırasıyla 9,14 ve 1,85 puan artarak yüzde 34,94 ve 31,35 oldu. Aylık bazda, işlenmemiş gıda fiyatları özellikle taze meyve, kırmızı ve beyaz et ile yumurta kalemleri öncülüğünde yüzde 2,02 yükseldi. İşlenmiş gıda grubu aylık fiyat artışı yüzde 3,83 ile bir önceki aya kıyasla belirgin oranda güçlenirken fiyat artışları başta ekmek ve tahıllar (yüzde 5,77), süt ile süt ürünleri ve alkolsüz içecekler olmak üzere grup geneline yayıldı.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları ağustos ayında yüzde 6,04 artarken, grup yıllık enflasyonu 1,93 puan yükselişle yüzde 29,71 oldu. Bu gelişmede, temmuz ayında tütün ürünleri ÖTV oranında yapılan artışın bir kısmının firmalarca ağustos ayına bırakılması etkili oldu.
Yurt içi üretici fiyatları ağustos ayında yüzde 2,48 ile yüksek bir oranda artarken, yıllık enflasyon 0,97 puan yükselerek yüzde 25,16 oldu. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla enerji grubundaki fiyat artışı yüzde 6,39 ile öne çıkarken, dayanıksız tüketim, ara malı, dayanıklı tüketim, sermaye malı gruplarında fiyat artışları sırasıyla yüzde 3,21, 1,34, 1,26 ve 1,11 olarak gerçekleşti. Sektörel bazda incelendiğinde, tütün ürünleri, elektrik ile doğal gaz, giyim eşyası ve gıda ürünleri imalatı fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar oldu.
