ABD yönetiminin korumacı ticaret politikaları kapsamında uygulamaya aldığı gümrük tarifelerine ilişkin gelişmeler piyasaların yönü üzerinde etkili olmaya devam ediyor.
ABD ile Çin’in karşılıklı tarifeleri 90 gün boyunca indirme konusunda anlaşma sağlaması piyasalarda bir süredir hissedilen stresi azaltmasına rağmen, tarifelerin düşük de olsa uygulanacak olması ve gelecek dönemde olası yeni restleşmelerin yaşanabileceğine dair soru işaretleri varlığını koruyor.
Tarifelerin ABD ekonomisine etkilerinin kısmen izlenmeye başlandığı bu dönemde ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın para politikası stratejilerine ilişkin mesajları öne çıktı.
Powell, ekonomik ortamın 2020’den bu yana önemli ölçüde değiştiğini ve bankanın para politikası stratejisinin gözden geçirilmesinin bu değişikliklere ilişkin değerlendirmelerini yansıtacağını ifade etti.
Mevcut gözden geçirme sürecinde son 5 yılın deneyimi ışığında bankanın stratejik çerçevesinin yönlerini yeniden ele alacaklarını belirten Powell, uzun vadeli politika faizi seviyesine dair birçok tahminin yükseldiğini belirterek, “Daha sık ve potansiyel olarak daha kalıcı arz şoklarının olduğu bir döneme giriyor olabiliriz” dedi.
Mevcut gözden geçirme sürecinde son beş yılın deneyimlerinden öğrenilenler üzerine tartışmalar yürütüldüğünü belirten Powell, gelecek aylarda konsensüs bildirisindeki belirli değişikliklerin değerlendirilmesini tamamlamayı planladıklarını aktardı.
Öte yandan, tarifelerin küresel ticareti sekteye uğratabileceği ve enflasyonist baskıları yeniden canlandıracağına yönelik endişeler sürerken, ABD’de son açıklanan enflasyon verilerinin beklentilerin altında gerçekleşmesi söz konusu gerginliğin bir miktar azalmasına yardımcı oldu.
Analistler, salı günü açıklanan enflasyon verilerinin tarifelerin etkilerini kısmen yansıttığını belirterek, özellikle mayıs ayı enflasyon verilerinde gümrük vergilerinin fiyatlar üzerindeki etkilerinin net olarak anlaşılabileceğini belirtti.
Bununla birlikte, Fed’in, enflasyonda yıllık bazda yavaşlamaya rağmen para politikası adımı atmak için tarife politikaları nedeniyle oluşabilecek fiyat baskılarının daha da belirginleşmesini bekleyeceği öngörüleri artarken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in yapacağı faiz indirimine yönelik beklentilerin eylül ayına kaydığı görüldü.
Fiyatlamalarda bankanın yıl genelinde ise toplam 2 kez politika faizini indireceği öngörülüyor.
Bu gelişmelerin yanında Trump, 13-16 Mayıs’ta dünyanın yakından izlediği Orta Doğu turu kapsamında sırasıyla Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE) ziyaret etti. Trump, üç günlük ziyaretinin ardından ülkesine yaklaşık 3,2 trilyon dolar değerindeki anlaşmalarla döndü.
Diğer yandan uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, ABD ile Çin’in karşılıklı tarifeleri geçici olarak düşürmesinin önemli bir gerilimi azalttığını ancak bunun ticaret savaşının sona erdiği anlamına gelmediğini belirtti.
Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında satıcılı bir seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 5 baz puanlık artışla haftayı yüzde 4,44’ten kapattı.
Emtia fiyatları söz konusu haber akışıyla karışık bir seyir izlerken, ABD ile Çin’in tarifeler konusunda anlaşma sağlaması, jeopolitik risklerin azalacağına dair beklentiler ve yatırımcıların kar realizasyonu eğilimiyle gerileyen altının ons fiyatı geçen hafta 11 Kasım haftasından bu yana en sert haftalık düşüşünü kaydetti. Altının onsu geçen hafta yüzde 2,75 düşüşle 3 bin 200 dolara geriledi. Gümüşün ons fiyatı da yüzde 1,41 düşüşle 32,27 dolara indi.
Brent petrolün varili haftayı yüzde 1,8 artışla 64,9 seviyesinden tamamlarken, dolar endeksi de yüzde 0,8 yükselişle 101,1 seviyesine çıktı.
New York borsası pozitif seyretti
New York borsasında geçen hafta pozitif bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında, S&P 500 yüzde 5,27, Nasdaq endeksi yüzde 6,81 ve Dow Jones endeksi yüzde 3,41 değer kazandı.
Kurumsal tarafta çip şirketi Nvidia Suudi Arabistanlı şirket Humain’in yapay zeka fabrikalarında kullanılmak üzere ilk aşamada 18 bin adet yapay zeka çipi göndereceğini duyururken, şirketin hisseleri haftalık bazda yüzde 16,7 değer kazandı.
Makroekonomik veri tarafında, ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), nisanda aylık bazda yüzde 0,2, yıllık bazda ise yüzde 2,3 ile beklentilerin altında arttı.
Ülkede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), nisanda aylık bazda yüzde 0,5 azalırken, yıllık bazda yüzde 2,4 artarak beklentilerin altında gerçekleşti. Üretici fiyatlarında Ekim 2023’ten bu yana ilk kez aylık bazda düşüş görüldü ve yıllık üretici enflasyonu Eylül 2024’ten bu yana en düşük seviyesini kaydetti.
Bununla birlikte Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi, mayısta 50,8’e düşerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.
19 Mayıs ile başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi New York Fed öncü göstergeler endeksi, perşembe S&P Global imalat sanayi, hizmet sektörü ve bileşik Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), 2. el konut satışları, cuma yeni konut satışları verileri takip edilecek.
Avrupa’da gözler barış müzakerelerinde
Avrupa borsalarında geçen hafta alış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken, gözler Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin İstanbul’da yürütülen barış müzakerelerinden elde edilecek sonuçlara çevrildi.
Birleşmiş Milletler (BM), Rusya ile Ukrayna arasında barışı tesis etmek üzere İstanbul’da yürütülen müzakerelerin “memnuniyetle” karşılandığını bildirdi.
BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Stephanie Tremblay “Bugünkü görüşmeleri, 3 yıl içinde ilk kez doğrudan müzakereler, olası bir ateşkes ve büyük ölçekli savaş esiri değişimi hakkındaki tartışmalar dahil memnuniyetle karşılıyoruz.” dedi.
Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da yapılan Rusya-Ukrayna barış müzakerelerinin ardından liderler düzeyinde bir toplantının organize edilmesi gerektiğini, Ukrayna’nın bir sonraki adımının bu olacağını belirtti.
Tarifelere ilişkin gelişmeler de gündemde yer alırken, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ile olumlu görüşme yaptığını ve tarifeler konusunda anlaşma için müzakereleri hızlandıracaklarını söyledi.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) üyesi ve Fransa Merkez Bankası Başkanı Francois Villeroy ise ticarette korumacılık ve belirsizliklerin ABD’nin ekonomik güvenine olumsuz etki ettiğini söyledi. Villeroy, şu anda bir döviz savaşları durumunda değil, bir ticaret savaşı durumunda olunduğuna işaret etti.
Avrupa tarafında geçen hafta açıklanan verilere göre, Avro Bölgesi ekonomisi, yılın ilk çeyreğinde önceki çeyreğe kıyasla yüzde 0,3 büyüdü. Bölgede sanayi üretimi, mart ayında bir önceki aya göre yüzde 2,6 yükseldi. Ayrıca Avrupa Birliği (AB), mart ayında 35,3 milyar avro dış ticaret fazlası verdi.
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,51, Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,17, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,85 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 3,27 yükseldi.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesi’nde enflasyon, salı Almanya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), çarşamba İngiltere’de enflasyon, perşembe Avro Bölgesi ve Almanya’da Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat sanayi ile hizmet sektörü PMI, cuma Almanya’da büyüme verileri izlenecek.
Asya piyasaları gelecek hafta açıklanacak makroekonomik verilere odaklandı
Asya borsaları geçen hafta pozitif seyrederken, Japonya ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak yüzde 0,7 ile beklentilerin üzerinde daralma kaydetti. Piyasa öngörülerinde Japonya ekonomisinin yüzde 0,3 küçülmesi bekleniyordu.
Söz konusu verilerin ardından açıklama yapan Japonya Merkez Bankası (BoJ) Üyesi Toyoaki Nakamura, ABD tarifelerindeki belirsizlik nedeniyle faiz artışlarına ara verilmesi çağrısında bulundu.
Nakamura, Bankanın ABD ticaret politikasına ilişkin aşırı yüksek belirsizliğin şirket ve hane halkı faaliyetlerini nasıl etkileyebileceği konusunda gerekli dikkati göstererek para politikasını “dikkatle” yönlendirmesi gerektiğini söyledi.
Japonya’da ÜFE aylık bazda yüzde 0,2 ile beklentilerin altında gerçekleşirken, yıllık bazda yüzde 2,4 artışla öngörülere paralel gerçekleşti.
Öte yandan Çin, Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da Rusya-Ukrayna arasında başlayan barış müzakerelerine desteğini bir kez daha dile getirdi.
Çin’in barışı teşvik etmeye yönelik tüm çabaları ve Rusya ile Ukrayna arasında doğrudan görüşmeleri desteklediğinin altını çizen Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, “Umarız taraflar herkesin kabul edebileceği adil, kalıcı ve bağlayıcı barış anlaşmasına ulaşmak için çalışmayı sürdürür.” dedi.
Ayrıca Sözcü Lin Cien, Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında, ABD’nin ulusal güvenlik kavramının sınırlarını zorladığını, ihracat kontrollerini ve sınır aşırı yargı yetkisini istismar ederek Çin’in çip ürünlerini ve yapay zeka endüstrisini sebepsiz yere engellemeye ve baskılamaya çalıştığını savundu.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,67, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,76, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,09 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,92 değer kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Çin’de sanayi üretimi, çarşamba Japonya’da dış ticaret dengesi, cuma Japonya’da enflasyon verileri takip edilecek.
Yurt içinde gözler TCMB’nin açıklayacağı enflasyon raporunda
Yurt içinde geçen hafta alış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 2,96 yükselişle 9.668,36 puandan kapandı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın ikinci enflasyon raporunu 22 Mayıs’ta İstanbul’da açıklayacak.
Bununla birlikte İstanbul’daki barış müzakereleri de takip edilirken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile telefonda Ukrayna ve Rusya arasında Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da yapılan toplantının sonuçlarını ele aldı.
Öte yandan TCMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, Mart 2025’te cari işlemler hesabı 4 milyar 87 milyon dolar açık verdi.
Bu dönemde altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında ise 1 milyar 471 milyon dolarlık fazla oluştu. Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı martta 4 milyar 840 milyon dolar oldu.
Dolar/TL haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,4 üzerinde 38,8580’den tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde salı tüketici güven endeksi, konut fiyat endeksi, perşembe enflasyon raporu, reel kesim güven endeksi, kapasite kullanımı verileri takip edilecek.
Pazartesi günü yurt içinde 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı dolayısıyla piyasalar kapalı olacak.
