Rusya’nın en önemli iş ve yatırım etkinliği olan St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu (SPIEF), bu yıl “çok kutuplu dünya” vurgusuyla kapılarını açtı. Ekonominin üst düzey yönetiminden isimer Rusya’da resesyon sinyallerini teyit ederken, gözler bugün Başkan Putin’in katılacağı oturumda olacak.
Çarşamba günü başlayan forum, Batı’dan büyük ölçüde izole hale gelen Moskova’nın küresel ekonomik işbirliğini doğrudan Asya, Afrika ve Orta Doğu ile pekiştirmeyi hedefliyor. Kremlin’in verilerine göre bu yılki foruma 140 ülkeden 20 binden fazla konuk, fiziksel ve çevrim içi olarak katılıyor. Türkiye, Çin, Vietnam, Irak, Suudi Arabistan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Burkina Faso ve Taliban yetkililerinin de aralarında bulunduğu yaklaşık 50 ülke temsil düzeyinde yer alıyor.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Forumun en önemli oturumu bugün düzenlenecek liderler paneli olacak. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Endonezya Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto, Çin Başbakan Yardımcısı Ding Şüeşiang, Bahreyn Kraliyet Üyesi Nasser bin Hamad Al-Khalifa ve Güney Afrika Devlet Başkan Yardımcısı Paul Mashatile ile birlikte ana konuşmalarını gerçekleştirecek. Putin’in mesajları dikkatle takip ediecek. SPIEF 2025, Batı ile siyasi temasların sınırlı kaldığı bir dönemde, Rusya’nın ekonomik ilişkilerini yeniden şekillendirme çabasının bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Ekonomi patronlarından: Büyüme kaynakları tükendi
St. Petersburg Ekonomi Forumu’nun ikinci gününde konuşan Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, yaptırımlar altında son iki yıldır büyüme sağlayan kaynakların tükendiğini açıkladı. Nabiullina’ya göre, büyümeyi sağlayan temel etkenler arasında iş gücü rezervleri, üretim kapasitesi fazlası, bankacılık sisteminin sermaye stoğu ve Ulusal Refah Fonu’ndaki kaynaklar yer alıyordu. Ancak bu imkanların büyük ölçüde kullanıldığına dikkat çeken Nabiullina, artık bu kaynakların sürdürülebilir büyümeye yetmediğini vurguladı. İşsizlik oranı tarihî dip seviyeye, yüzde 2,3’e gerilerken; savaş nedeniyle oluşan iş gücü açığının 2 milyon kişiye ulaştığı belirtildi.
Nabiullina’nın uyarısına eski Ekonomi Bakanı ve şu an Putin’in yardımcısı olan Maksim Oreşkin de destek verdi. Aynı oturumda konuşan Oreşkin, Rus ekonomisinin “resesyon eşiğinde” olduğunu söyledi. İlk çeyrek büyümesinin yüzde 4,1’den 1,4’e düştüğünü, bazı sektörlerde ise küçülmenin başladığını belirten bakan, özellikle enerji dışı alanlarda üretimin daraldığını ifade etti. Perakende satışların yıl başından bu yana üçte bir oranında yavaşladığını kaydeden Oreşkin, ekonminin zorlu bir dönemde oduğuna iaret etti.
Gref: Sadece eski projelerin finansmanını sürdürüyoruz
Forumda konuşan Sberbank Başkanı German Gref, Rusya’daki sözde “yatırım patlamasının” gerçekte durma noktasına geldiğini vurguladı. Resmi verilere göre sabit sermaye yatırımları 2025’in ilk çeyreğinde yüzde 8,7 artmış görünse de, Gref’e göre iş dünyası yeni projeler başlatmayı neredeyse tamamen durdurdu. “Bu yılın başından beri tek bir yeni yatırım projesi bile finanse etmedik. Sadece eski projelerin finansmanını sürdürüyoruz” diyen Gref, bu durumun uzun vadede ekonomik büyümeyi ciddi biçimde tehlikeye atacağı uyarısında bulundu.
Rusya’da yatırımların yarısından fazlası şirketlerin özkaynaklarıyla finanse ediliyor. Ancak son bir yılda şirket kârlarında yaşanan düşüş, yatırım iştahını da törpüledi. Ekonomik Kalkınma Bakanı Maksim Reşetnikov, artan kredi faiz oranlarının pek çok sektörde kârlılığı aşarak özel yatırımları anlamsız hale getirdiğini söyledi. Merkez Bankası yetkilileri ise şirketlerin hâlâ belli oranda mali rezervlere sahip olduğunu savunsa da, yüksek enflasyon, artan ekipman maliyetleri ve ekonomik belirsizlik gibi faktörlerin yatırım kararlarını geciktirdiğini kabul etti.
Forumun bu yılki ana teması “Ortak Değerler: Çok Kutuplu Dünyada Büyümenin Temeli” olarak belirlendi. BRICS, Şanghay İşbirliği Örgütü ve G20 gibi çok taraflı platformların etkinliklerine yer verilen forumda 150’den fazla iş ve tematik oturum düzenleniyor. Katılımcı listesinde dikkat çeken isimler arasında Rusya lideri Vladimir Putin’in kızı Katerina Tihonova ve Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu’nun kızı Kseniya Şoygu da yer alıyor. Forum öncesinde St. Petersburg’daki oteller tamamen dolarken, Expoforum Kongre Merkezi’ndeki restoran fiyatlarının yüzde 30’dan fazla arttığı bildirildi. Kentte mobil internet erişimi de konukların gelişiyle birlikte kısıtlandı.
Öte yandan Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) yayımladığı yeni verilere göre, 2024 yılında Rusya’ya doğrudan yabancı yatırım sadece 3,3 milyar dolara gerileyerek 2001’den bu yana en düşük seviyesine indi. Bu rakam, 2023’e kıyasla yüzde 62,8’lik bir düşüşe, 2021’e göre ise yüzde 50’lik bir azalmaya işaret ediyor. Merkez Bankası verilerine göre, Rusya’nın finans dışı sektörlerindeki yabancı yatırımlar son üç yılda yüzde 57 oranında azalırken, toplam doğrudan yabancı yatırım stoğu 2022 başında 497,7 milyar dolardan Ocak 2025 itibarıyla 216 milyar dolara düşerek 2009’dan bu yana en düşük seviyeye geriledi. (Turkrus.com)
