Türkiye’de olduğu gibi ABD’de de başta enflasyon verileri olmak üzere birçok ekonomik verinin doğru olmaktan uzak olduğu düşünülüyor.
Fed faiz oranlarını düşürmemeye karar verdi. Piyasaların bu karara ilk tepkisi olumlu olsa da dün bu seyrin yeniden değiştiği ve hisse senedi piyasalarının değer kaybettiği gözlendi.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Fed hata mı yaptı?
Anthony Pompliano’nun The Pomp Letter’da yer alan makalesi, ABD’de başta enflasyon olmak üzere ekonomik verilerin yanlış olduğunu ve bu nedenle Fed’in faizleri sabit tutarak hata yaptığını öne sürüyor.
Fed son toplantısında faiz oranlarını düşürmemeye karar verdi. Peki bu Fed’in bir hatası mıydı ve Fed’in modern çağda para politikası söz konusu olduğunda sürekli olarak geride kaldığını kanıtlayan başka bir veri noktası anlamına mı geliyordu?
Amerikan Merkez Bankası, pandemi döneminde enflasyon zaten kontrolden çıkana kadar faiz oranlarını artırmadı. Hükümet verilerine göre sonunda enflasyonun resmi olarak yüzde 9‘a ulaştığı görüldü. Enflasyon, Fed’in tahmin ettiği gibi geçici değildi ve Amerikan tüketicisi bundan dolayı çok acı çekti.
Veri sorunu
Fed’in sürekli gecikmesinin en büyük nedeni, bir veri sorunu yaşaması. Veriler yalnızca geriye dönük ve gerçek zamanlı doğruluktan yoksun değil, aynı zamanda ekonomik veriler artık güvenilir de değil. ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu‘nun, bu yılın başlarında geçen yıl yaratılan iş sayısını yaklaşık 600.000 iş kadar düşürmek zorunda kalması da bunu doğruluyor.
İş sayısının ne kadar yanlış hale geldiği gerçekten şaşırtıcı bir mesele. Ancak ekonomik verilerle ilgili tek sorun bu değil. Bildirilen verilerin çoğuna güvenilemeyeceği de söz konusu; resmi enflasyon ölçümleri de buna dahil. Bunu herkesin kendine sorması gerekiyor: Verilerin yüzde 50’sinden fazlası doğru mu yoksa yanlış mı? Gelişmeler, bildirildiğinde verilerin çoğunun yanlış olduğunu gösteriyor.
Hazine Bakanı Bessent de verilere güvenmiyor
Bu, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent‘in da doğruladığı bir gerçek. Bessent, ‘All-In’ podcast’inde mevcut ekonomik verilerle ilgili sorunu, verilere güvenip güvenmediğine dair açık bir soru üzerine “Hayır” demesiyle açık şekilde vurguluyor. Yani ‘verilerin hatalı olduğu’ büyük bir komplo teorisi değil, daha ziyade verilerin nasıl toplandığı, analiz edildiği ve raporlandığına dair rasyonel bir anlayışa işaret ediyor.
Yanlış ekonomik verilerle ilgili ana sorun, hem politika yapıcılar hem de yatırımcılar için işi zorlaştırması. Verilere güvenemiyorsanız ne yapacağınıza karar vermeniz imkansızlaşır. Aynı zamanda yatırımcılar da verilere güvenemiyorlarsa piyasada sermayelerini nasıl tahsis edeceklerini bilemez.
Enflasyon verileri yanlış
Bu bir süredir büyük bir sorun. Mevcut yönetim sorunu kabul ediyor ve bu, sorunu çözmenin ilk adımı anlamına geliyor.
Bu durum da Fed’in faiz oranlarını mevcut seviyede tutma kararını yeniden değerlendirmek gerektiği anlamına geliyor. Son CPI raporuna, yıllık yüzde 2,8 oranındaki enflasyon büyümesi olarak bakılırsa bu ihtiyatlı bir karar anlamına gelebilir. Sorun şu ki bu orana güvenilmediğinde ve Truflation gibi gerçek zamanlı alternatif enflasyon ölçümleri size hükümet verilerinin önemli ölçüde yanlış olduğunu söylediğini bunun pek de doğru bir karar olmadığı anlaşılıyor. Truflation şu anda CPI’yi yüzde 1,7 olarak bildiriyor; bu da Fed’in yüzde 2’lik hedef oranının altında bir orana karşılık geliyor.
Fed’in faizleri düşürmesi gerekiyor
Truflation haklıysa, o halde Fed’in faiz oranlarını düşürmesi gerekiyordu çünkü enflasyon bir endişe kaynağı değil. Bu yıl trilyonlarca dolarlık federal borcu yeniden finanse etmek gerekiyor, ortalama bir Amerikan ailesi için ev fiyatları karşılanamaz hale geldi ve işletmeler umutsuzca daha ucuz sermayeye erişmek istiyor. Tüm bunlar düşük faiz oranlarından olumlu etkileniyor.
Öte yandan faiz oranları çok yüksek ve Fed’in faizleri düşürmesi elzem. Ancak mevcut faiz oranı seviyelerinde kalmak için hükümetin enflasyon verilerinin arkasına saklanılıyor. Gelecek birkaç ay içinde enflasyon verileri daha düşük geldiğinde, herkesin bir kez daha Fed’in eğrinin gerisinde kaldığını görmesi ise muhteşem gözüküyor.
