Avrupa Merkez Bankası (ECB) altının euroyu geride bırakarak dünyanın ikinci en önemli rezerv varlığı haline geldiğini açıkladı. ECB’ye göre altının güçlenmesinde merkez bankalarının rekor düzeydeki altın alımları ve fiyat artışları etkili oldu.
Çarşamba günü yayımlanan ECB raporundaki verilere göre, külçe altın geçen yıl küresel resmi rezervlerin yüzde 20’sini oluşturdu. Bu oranla, yüzde 16’lık paya sahip euronun önüne geçen altın, yüzde 46 ile lider konumda bulunan ABD Doları’nın ardından ikinci sıraya yükseldi.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
ECB’nin açıklamasında, “Merkez bankaları rekor hızda altın biriktirmeye devam etti” ifadesine yer verildi. Banka, merkez bankalarının 2024 yılında üçüncü kez üst üste 1.000 tonun üzerinde altın aldığını, bunun küresel yıllık üretimin beşte birine ve 2010’lu yıllardaki yıllık ortalamanın iki katına denk geldiğini belirtti.
Financial Times’ın haberine göre merkez bankalarının elindeki altın stokları, II. Dünya Savaşı sonrası Bretton Woods dönemindeki tarihi seviyelere yaklaşıyor. 1971 yılına kadar küresel döviz kurları ABD Doları’na sabitlenmişti ve dolar da sabit kur üzerinden altına çevrilebiliyordu.
ECB’nin son verilerine göre, merkez bankalarının elindeki altın rezervleri 1960’ların ortasında 38.000 ton ile zirveye ulaşmıştı. Bu miktar, 2024 itibarıyla 36.000 ton seviyesinde. ECB raporunda, “Merkez bankaları artık dünya genelinde 1965’te tuttukları kadar altına sahip” denildi.
Dünya Altın Konseyi’ne göre, geçen yılın en büyük alıcıları arasında Hindistan, Çin, Türkiye ve Polonya yer aldı.
Geçen yıl altın fiyatlarında yaşanan yüzde 30’luk artış, altının küresel döviz rezervlerindeki payının yükselmesinde etkili oldu. Bu yılın başından bu yana altın fiyatı %27 daha artarak ons başına 3.500 dolarla tarihi zirveye ulaştı.
ECB, “Bu stok birikimi ve yüksek fiyatlar, piyasa fiyatlarıyla hesaplandığında 2024 yılında altını ABD Doları’nın ardından en büyük ikinci küresel rezerv varlık haline getirdi” diyor.
Altın faiz getirmemesine ve saklama maliyetlerinin yüksek olmasına rağmen, yatırımcılar tarafından dünyanın en güvenli ve likit varlığı olarak görülüyor. Ayrıca karşı taraf riski veya yaptırımlara maruz kalma gibi sorunlara da açık değil.
Son yıllarda merkez bankaları, jeopolitik istikrarsızlık ve ABD’nin borç seviyesiyle ilgili endişeler nedeniyle dolardan uzaklaşmaya çalışıyor. Bu “dolarizasyonu azaltma” eğilimi, özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında gelişmekte olan ülkelerde hız kazandı. ABD, bu süreçte Rusya’nın finansal piyasalara erişimini hedef almıştı.
ECB raporunda, “2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı topyekûn işgalinin ardından parasal rezervler için altına olan talep keskin şekilde arttı ve yüksek seviyesini korudu” denildi. Raporda ayrıca, altın alımlarının, finansal varlıkların dondurulması gibi yaptırımlara karşı bir güvence olarak görüldüğüne işaret edildi.
ECB’nin analizinde, “1999’dan bu yana altının döviz rezervlerindeki payındaki en büyük 10 yıllık artışının beşinde, ilgili ülkeler aynı yıl veya bir önceki yıl yaptırımlara maruz kalmıştı” denildi. ECB ayrıca, “Çin ve Rusya’ya jeopolitik olarak yakın ülkeler, son üç yılda diğerlerine kıyasla daha fazla altın biriktirdi” ifadelerine yer veriyor.
Geçen yıl altın rezervi tutan 57 merkez bankasıyla yapılan bir anket de gelişmekte olan piyasalarda ve ülkelerde yaptırım endişelerini, küresel para sisteminde beklenen değişiklikleri ve dolar bağımlılığını azaltma isteğini ortaya koydu.
Ayrıca, tarihsel olarak altın fiyatı, diğer varlıkların reel getirileri yükseldiğinde düşme eğilimi gösteriyordu. Ancak bu uzun süredir devam eden ilişki, 2022 başından itibaren bozuldu. Yatırımcılar artık altını enflasyona karşı değil, siyasi risklere karşı bir güvence olarak görüyor.
ECB, son on yıllarda altın arzının genellikle fiyatların yüksek olduğu dönemlerde arttığını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “Geçmiş tecrübeler yol gösterici olursa, resmi altın rezervlerine olan talebin daha da artması, küresel altın arzında da büyümeye destek olabilir.”
