Çin’in son yıllarda hız kazanan yurtdışı maden alımları, küresel jeopolitik dengeleri yeniden şekillendiriyor. S&P ve Mergermarket verilerine göre 2023’te 100 milyon doların üzerinde 10 madencilik anlaşmasına imza atan Çinli şirketler, bu alanda son on yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Griffith Asya Enstitüsü’nün çalışmaları da Çin’in denizaşırı madencilik ve inşaat yatırımlarında 2023’ü en aktif yıl olarak tespit etti.
Dünyanın en büyük mineral tüketicisi olarak öne çıkan Çin, azalan ham madde arzı ve keskinleşen küresel rekabet nedeniyle kaynak tedarikini garanti altına almak için büyük yatırımlar yapıyor. Uzmanlar, bu satın almaların Çin’in artan jeopolitik baskı ortamında fırsatları değerlendirme stratejisinin bir parçası olduğuna dikkat çekiyor. Ancak bu durum, Kanada ve ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerde Çinli yatırımcıların istenmeyen hale gelmesine yol açıyor.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
YENİ ANLAŞMALAR BEKLENİYOR
Zijin Mining’in bu yıl Kazakistan’da 1,2 milyar dolarlık altın madeni alımı planı ve Appian’ın Brezilya’daki bakır-altın madenini Çinli Baiyin Nonferrous Group’a satışı, bu trendin hız kesmeden sürdüğünü gösteriyor. Uluslararası finans çevreleri, önümüzdeki dönemde de Çinli maden devlerinden yeni anlaşmalar bekliyor.
Çin’in “Kuşak ve Yol” projesi kapsamında dış politika ve altyapı odaklı yatırımlarının ölçeği küçülürken, denizaşırı kaynak ve madencilik yatırımları büyümeye devam ediyor. Yeni yatırımlar, özellikle piller ve yenilenebilir enerji gibi teknolojik alanlarda Çin’in küresel üretimdeki ağırlığını artırıyor. Ülke, nadir toprak elementleri, lityum ve kobalt gibi kritik minerallerin işlenmesinde lider olsa da hammadde bağımlılığı devam ediyor.
BATI ENDİŞELİ
ABD ve Avrupa ülkeleri, elektrikli araç bataryalarından yarı iletkenlere kadar birçok sektörde Çin’e olan ham madde bağımlılığını azaltmak için alternatif tedarik zincirleri oluşturma çabalarını hızlandırdı. Analistlere göre, Batılı devletler Çin’in stratejik madencilik çıkarımlarını yakından takip ediyor ve çok sayıdaki yeni yatırımı endişeyle değerlendiriyor.
Çinli şirketler madencilik varlıklarını satın alırken uzun vadeli ve risk alabilen yaklaşımıyla dikkat çekiyor. Son yıllarda Pekin yönetiminin, devlet destekli şirketler arasında da rekabete izin vermesi satın almaların hızlanmasına yol açtı. SP Angel’dan John Meyer ise Çin’in, kritik mineraller üzerindeki hakimiyetini güçlendirip Batı’yı bu kaynaklardan uzak tutmak için stratejik anlaşmalar yaptığını vurguluyor.
Afrika başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde çok sayıda maden ve işleme tesisi yatırımı gerçekleştiren Çin şirketleri, Batılı rakiplerine karşı daha riskli ve esnek anlaşmalar kabul etmeye hazır görünüyor. Özellikle kaynak milliyetçiliği yükselen Mali gibi ülkelerde Çinli yatırımcılar, sürdürülebilir varlık yönetimiyle pazarda etkin olmayı sürdürüyor.
