Gundemglobal.com
Potanın Perileri Yunanistan’ı yenerek çeyrek finale kaldı
No Result
View All Result
22 Haziran 2025, Pazar
  • Gündem
  • Borsa
  • Doviz
  • Ekonomi
  • Finans
  • Halka Arz
  • Piyasalar
  • Hisse Senedi
PİYASA VERİLERİ
borsaon.
  • Gündem
  • Borsa
  • Doviz
  • Ekonomi
  • Finans
  • Halka Arz
  • Piyasalar
  • Hisse Senedi
No Result
View All Result
borsaon
Bayraktar, Musk ve F-35: Askeri havacılığın geleceği nasıl şekillenecek?

Bayraktar, Musk ve F-35: Askeri havacılığın geleceği nasıl şekillenecek?

Borsa On by Borsa On
4 Aralık 2024
in Gündem, Haberler, MANŞET
0

Hudson Enstitüsü savunma analisti ve kıdemli araştırmacı Dr. Can Kasapoğlu, Elon Musk ve Selçuk Bayraktar’ın F-35 açıklamalarının ne anlama geldiğini ve İnsansız Hava Aracı (İHA) sistemlerinin gelecekteki rolünü kaleme aldı.

Geçtiğimiz günlerde Elon Musk, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı projesine yönelik keskin eleştirileriyle gündeme geldi. Musk’ın bu konudaki açıklamaları oldukça sertti. Öyle ki, dronların hüküm süreceği bir konjonktürde, F-35’lere dayalı bir endüstriyel planın “ahmaklık” olacağını dahi iddia etti. Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) seçilmiş başkanı Donald Trump yönetiminde kamu harcamalarının ve projelerinin etkinliğini denetleme kurumu olan Kamu Verimliliği Dairesi danışmanlık görevini üstlenecek olan Musk’ın açıklamaları, envanterde olduğu süre boyunca 2 trilyon doları bulacağı tahmin edilen maliyetiyle F-35’in zor bir sınavdan geçeceğini gösteriyor. Tabii bu sınav, Pentagon, ana yüklenici Lockheed Martin ve diğer alt yükleniciler açısından da zorlu olacak.

Bunlarıda Okuyabilirsiniz

Potanın Perileri Yunanistan’ı yenerek çeyrek finale kaldı

Potanın Perileri Yunanistan’ı yenerek çeyrek finale kaldı

21 Haziran 2025
Trabzonspor, Wagner De Pina transferini resmen açıkladı

Trabzonspor, Wagner De Pina transferini resmen açıkladı

21 Haziran 2025

Musk’ın bu çıkışının, bir zamanlar F-35 konsorsiyumu parçası olan başka bir NATO ülkesi için ayrı bir anlamı da var kuşkusuz. Türk silahlı insansız hava araçları segmentinin en dikkat çekici markası Baykar’ın teknoloji lideri Selçuk Bayraktar, çektiği bir videoyla Türk Hava Kuvvetleri’nin F-35 alamamasının aslında olumlu bir gelişme olduğunu, geleceğin robotik harp sistemlerinde parlayacağını belirtmişti.

Musk ve Bayraktar tarafından ortaya konulan vizyon isabetlidir, ancak 2040’lı ya da 2050’li yıllar sonrası için bir gelecek tasavvurudur. O noktaya ulaşmak için en az 15-20 yıl, hatta daha fazlasına ihtiyaç vardır. Ve maalesef, bahse konu yıllar savaşlarla geçecek gibi görünüyor. Savaşlar da geleceğin silahlarıyla değil eldeki silahlarla icra edilecek. Bu analitik şerh, bir askeri havacılık klasiği olan Top Gun’ın ikinci filminde dile getirildi. Tom Cruise tarafından canlandırılan donanma pilotu “Maverick”, komutanının insanlı uçakların ve pilotların devrinin kapandığına ilişkin kesin sözleri karşısında, “Belki de öyle, efendim. Ancak, bugün değil” cevabını vermişti.

Algoritmanın ve robotların yükselişi

Rusya-Ukrayna savaşından bu yazının yayıma hazırlandığı sırada cereyan eden Suriye’deki çatışmaya kadar tüm örnekler bize robotik harp gelişmelerinin kritik rolünü ve hızını gösteriyor. Ukrayna’da Rus taarruz paketlerinin büyük bir oranda İran yapımı Şahid dronlarından oluştuğunu, FPV dronların Ukrayna kara birliklerinin en önemli silahlarından biri haline geldiğini, Rus Lancet kamikaze dronlarının zırhlı platformların korkulu rüyası olduğunu, Çeçenistan Hazar Denizi eksenine kadar uzanan Ukrayna derin darbe yeteneğinin robotik silahlar üzerine kurulduğunu bilmemiz gerekiyor. Şu kritik hususu not etmekte de yarar var; “Dron” artık çok geniş bir spektrumda kullanılan askeri terminolojiye dönüştü. Birkaç yüz dolarlık FPV sistemlerini de, Rus S-70 Okhotnik ve Türk Kızılelma insansız savaş uçaklarını da hatta Switchblade-600 gibi “gezici mühimmatları” da aynı çatı altında, dron harp sistemleri kapasitesinde değerlendiriyoruz.

Musk’ın ve Bayraktar’ın F-35 tenkitlerinin temelinde yatan sistemler muhtemelen, hava harp görevlerini icra etmeye yönelik dizayn felsefeleri olan insansız savaş uçaklarıdır. Her iki teknoloji gurusunun iddialarını destekleyecek somut bulgular var. Örneğin, ABD’nin gelişmiş savunma teknolojileri deney ve araştırma merkezi olan DARPA’nın düzenlediği AlphaDogfight testleri, yapay zekâ tabanlı pilotajın insan unsuruna karşı galip gelebildiğini açıkça gösterdi. Yine, insansız sistemlere ilişkin en ciddi tereddütlerden biri olan hiçbir insanlı uçağın, gerçek harp koşullarında, bir dron tarafından vurulmamış ya da düşürülmemiş olduğu gerekçesi, Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte son buldu. 7 Ağustos 2024 tarihinde, Ukrayna’ya ait bir FPV dron, Rus Mi-28 taarruz helikopterini vurmayı başardı.

Ama bugün değil

Dijital ve elektronik algoritmaların biyo-kimyasal algoritmaları, robotik teknolojilerinin de bir biyolojik tür olarak Homo Sapiens’in pilotaj kapasitesini aşması çok mümkün. İnsan, yakın gelecekte, muhtemelen harp sahasındaki en zeki varlık dahi olmayacak.

Bununla birlikte 2024 yılı itibarıyla, Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin F-16 transformasyonu, İran’ın Rusya’dan Su-35 avcı uçağı alım planları, kinematik profilleri çok yüksek Rus Mig-31 avcı önleme uçaklarının Finlandiya hava sahasını ihlalleri gibi hususlar söz konusu. 2040, 2050 ya da 2060 yıllarında tüm bu sayılan platformlar anlamsız birer teneke yığını olabilirler. Ancak takvim bizlere 2024 yılını gösteriyor. Zira yıllar yaşanmadan geçmediği gibi cari güvenlik sorunları da mevcut silahlarla çözülüyor. “Yarın” bir swarm (sürü dron) taarruzu F-35’leri avlayabilir, insansız uçaklar it dalaşlarında insanlı platformlara karşın kesin bir üstünlük sağlayabilir. Ama “bugün”, NATO 5. Madde kapsamında bir savaşa girmek zorunda kalırsa, ABD ya da Türk hava sahaları menşei bilinmeyen bir uçak tarafından ihlal edilirse, insanlı uçaklar, pilotların kumandasında havalanacaklar. F-35’ler ve F-16’lar da “bugün” gerekli ve etkili.

F-35 ve benzeri 5. nesil savaş uçakları, stealth (düşük görünürlük) yetenekleri, gelişmiş sensörleriyle kurdukları enformasyon üstünlükleri ve ağ-merkezli harekat donanımları sayesinde, düşman avcı uçaklarını ve SAM sistemlerini, önce görmek, önce imha etmek ve zayiat vermeden görev bölgesinden uzaklaşmak üzere tasarlandı. Türk 5. nesil savaş uçağı KAAN da bahse konu dizayn felsefesi üzerine inşa ediliyor.

2020’li ve 2030’lu yıllarda 5. nesil savaş uçağına sahip olanlar ve olmayanlar arasındaki makas, hayli açık olacak. Asya’dan Avrupa’ya birçok ülkenin F-35 için sıraya girmesi ve Lockheed Martin’in uluslararası silah pazarındaki marjının hızla artması, bahse konu yaklaşımın en önemli ispatıdır. Üstelik, 5. nesil taktik havacılık unsurları için muharebe kuruluşu ve tedarik planları uzun yıllar önce yapıldı.

F-35, operasyonel maliyeti, programda yaşanan teknik aksaklıklar ve birim fiyatı nedeniyle Musk’ın ve Bayraktar’ın eleştirilerinin odağında olsa da, aslında daha etkili bir yaklaşım, 5. nesil çözümlerin değil, 2040’lı yıllarda envanterlere girmeye başlayacak olan 6. nesil askeri havacılık projelerinin eleştirilmesi olabilir. Zira 6. nesil halen bir konsept ve birçok müphem unsuru var. Program maliyetleri hayli külfetli ve 6. nesil konseptlerin ana unsurlarından biri de “loyal wingman” kapsamında, insansız sistemler.

Son olarak şunu da belirtmeliyiz, yapay zekânın ve otonominin gelişmesi, önce insanlı savaş uçaklarını değil pilotların bir kısmını emekli edebilir. Bu konuda en somut örnek, üzerinde çalışmalar devam eden X-62A prototipi ve VISTA (Variable In-flight Simulator Test Aircraft) testleridir. Bahse konu deneyde insansız F-16 uçuşları başarıyla yapıldı. Kim bilir, belki de F-35’lerden önce F-35 pilotları emekli edilir ve NATO F-35’lerini robotik harp unsurlarına dönüştüren askeri pilotaj algoritmalarının tasarlanması için de SpaceX ve Baykar işbirliği gündeme gelir. Tabii, yeniden vurgulamakta yarar var. Tüm bahse konu gelişmeler ancak ve ancak “yarın” vuku bulabilir.

Borsa On

Borsa On

Benzer Haberler

Potanın Perileri Yunanistan’ı yenerek çeyrek finale kaldı

Potanın Perileri Yunanistan’ı yenerek çeyrek finale kaldı

by Borsa On
21 Haziran 2025
0

2025 FIBA Avrupa Şampiyonası'nda Yunanistan'ı 83-72 yenen A Milli Kadın Basketbol Takımı, A Grubu'nda ikinci olarak çeyrek finale kaldı. Millilerin...

Trabzonspor, Wagner De Pina transferini resmen açıkladı

Trabzonspor, Wagner De Pina transferini resmen açıkladı

by Borsa On
21 Haziran 2025
0

Trabzonspor, Estoril Praia forması giyen Wagner Fabricio Cardoso De Pina’nın transferini resmen duyurdu. Kulüp, Kamuyu Aydınlatma Platformu'na (KAP) yaptığı açıklamada,...

Fatih Altaylı hakkında soruşturma başlatıldı

Fatih Altaylı hakkında soruşturma başlatıldı

by Borsa On
21 Haziran 2025
0

Gazeteci Fatih Altaylı, Teşvikiye'deki evinden 'Cumhurbaşkanına suikast ve fiilî saldırı suçu' delaletiyle tehdit suçundan gözaltına alındı. T24'ün aldığı bilgiye göre,...

Anlaşma imzalandı: UNRWA Türkiye temsilciği açılıyor

Anlaşma imzalandı: UNRWA Türkiye temsilciği açılıyor

by Borsa On
21 Haziran 2025
0

Birleşmiş Milletler Yakın Doğudaki Filistin Mültecilerine Yardım ve Bayındırlık Ajansı, Türkiye'de temsilcilik açacak. Anlaşma İslam İşbirliği Teşkilatı Dışişleri Bakanları Konseyi...

Next Post
Zorlu Grubu’nda üst düzey atama

Zorlu Grubu'nda üst düzey atama

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Borsaon - Online Borsa Haber Platformu

JP Morgan: İran’daki siyasi belirsizlik petrol piyasalarını tetikledi

Potanın Perileri Yunanistan’ı yenerek çeyrek finale kaldı

Trabzonspor, Wagner De Pina transferini resmen açıkladı

Fatih Altaylı hakkında soruşturma başlatıldı

Anlaşma imzalandı: UNRWA Türkiye temsilciği açılıyor

Trump: İran lideriyle görüşmek için İstanbul’a gelebilirim

İİT Özel Oturumu İstanbul’da gerçekleştiriliyor

Hollanda’da saklı 24 milyar dolar: Türk yatırımının şaşırtan üssü!

Borsaon.com’da yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.

Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgiler, güvenilir olduğuna inanılan halka açık kaynaklardan elde edilmiş olup bu kaynaklardaki bilgilerin hata ve eksikliğinden ve ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından doğabilecek zararlardan www.borsaon.com ve yöneticileri hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Burada yer alan görüş ve düşüncelerin www.borsaon.com ve yönetimi için hiçbir bağlayıcılığı yoktur.

BİST isim ve logosu “koruma marka belgesi” altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BİST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BİST’e ait olup, tekrar yayınlanamaz.

borsaon.com verilerin sekansı, doğruluğu ve tamliği konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıkar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerden oluşan herhangi bir zarardan borsaon.com sorumlu degildir. BİST, verinin sekansı, doğruluğu ve tamlığı konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıklar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması, veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerde Alıcı, Alt Alıcı ve/veya kullanıcılarda oluşabilecek herhangi bir zarardan BİST sorumlu değildir.

Saglikla ve sevgiyle kalin...
GLOBAL MEDIA YAYIN PLATFORMLARI A.S

COPYRİGHT © 2023 GLOBAL MEDİA YAYIN PLATFORMLARI A.Ş

  • Piyasa Verileri
  • Borsa Şirketleri
  • Borsa Terimleri
bitcoin
Bitcoin(BTC)₺4,069,835.34-1.04%
ethereum
Ethereum(ETH)₺95,242.26-1.27%
tether
Tether(USDT)₺39.670.01%
ripple
XRP(XRP)₺82.52-2.76%
binancecoin
BNB(BNB)₺25,099.65-1.93%
solana
Solana(SOL)₺5,483.63-2.15%
usd-coin
USDC(USDC)₺39.670.00%
tron
TRON(TRX)₺10.890.16%
dogecoin
Dogecoin(DOGE)₺6.27-3.59%
staked-ether
Lido Staked Ether(STETH)₺95,224.01-1.28%
cardano
Cardano(ADA)₺22.54-2.59%
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin(WBTC)₺4,066,463.12-1.01%
hyperliquid
Hyperliquid(HYPE)₺1,281.05-7.25%
wrapped-steth
Wrapped stETH(WSTETH)₺114,781.31-1.22%
bitcoin-cash
Bitcoin Cash(BCH)₺18,799.94-1.68%
sui
Sui(SUI)₺103.15-6.06%
chainlink
Chainlink(LINK)₺486.79-3.43%
leo-token
LEO Token(LEO)₺353.880.47%
stellar
Stellar(XLM)₺9.49-2.20%
avalanche-2
Avalanche(AVAX)₺676.82-3.27%
the-open-network
Toncoin(TON)₺115.05-2.50%
usds
USDS(USDS)₺39.66-0.01%
whitebit
WhiteBIT Coin(WBT)₺1,928.12-0.89%
shiba-inu
Shiba Inu(SHIB)₺0.0004368-3.52%
weth
WETH(WETH)₺95,269.23-1.28%
binance-bridged-usdt-bnb-smart
Binance Bridged USDT (BNB Smar(BSC-USD)₺39.670.14%
wrapped-eeth
Wrapped eETH(WEETH)₺101,787.94-1.39%
litecoin
Litecoin(LTC)₺3,230.59-2.40%
hedera-hashgraph
Hedera(HBAR)₺5.52-4.54%
monero
Monero(XMR)₺12,340.740.01%
bitcoin
Bitcoin(BTC)₺4,069,835.34-1.04%
ethereum
Ethereum(ETH)₺95,242.26-1.27%
tether
Tether(USDT)₺39.670.01%
ripple
XRP(XRP)₺82.52-2.76%
binancecoin
BNB(BNB)₺25,099.65-1.93%
solana
Solana(SOL)₺5,483.63-2.15%
usd-coin
USDC(USDC)₺39.670.00%
tron
TRON(TRX)₺10.890.16%
dogecoin
Dogecoin(DOGE)₺6.27-3.59%
staked-ether
Lido Staked Ether(STETH)₺95,224.01-1.28%
cardano
Cardano(ADA)₺22.54-2.59%
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin(WBTC)₺4,066,463.12-1.01%
hyperliquid
Hyperliquid(HYPE)₺1,281.05-7.25%
wrapped-steth
Wrapped stETH(WSTETH)₺114,781.31-1.22%
bitcoin-cash
Bitcoin Cash(BCH)₺18,799.94-1.68%
sui
Sui(SUI)₺103.15-6.06%
chainlink
Chainlink(LINK)₺486.79-3.43%
leo-token
LEO Token(LEO)₺353.880.47%
stellar
Stellar(XLM)₺9.49-2.20%
avalanche-2
Avalanche(AVAX)₺676.82-3.27%
the-open-network
Toncoin(TON)₺115.05-2.50%
usds
USDS(USDS)₺39.66-0.01%
whitebit
WhiteBIT Coin(WBT)₺1,928.12-0.89%
shiba-inu
Shiba Inu(SHIB)₺0.0004368-3.52%
weth
WETH(WETH)₺95,269.23-1.28%
binance-bridged-usdt-bnb-smart
Binance Bridged USDT (BNB Smar(BSC-USD)₺39.670.14%
wrapped-eeth
Wrapped eETH(WEETH)₺101,787.94-1.39%
litecoin
Litecoin(LTC)₺3,230.59-2.40%
hedera-hashgraph
Hedera(HBAR)₺5.52-4.54%
monero
Monero(XMR)₺12,340.740.01%
bitcoin
Bitcoin(BTC)₺4,069,835.34-1.04%
ethereum
Ethereum(ETH)₺95,242.26-1.27%
tether
Tether(USDT)₺39.670.01%
ripple
XRP(XRP)₺82.52-2.76%
binancecoin
BNB(BNB)₺25,099.65-1.93%
solana
Solana(SOL)₺5,483.63-2.15%
usd-coin
USDC(USDC)₺39.670.00%
tron
TRON(TRX)₺10.890.16%
dogecoin
Dogecoin(DOGE)₺6.27-3.59%
staked-ether
Lido Staked Ether(STETH)₺95,224.01-1.28%
cardano
Cardano(ADA)₺22.54-2.59%
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin(WBTC)₺4,066,463.12-1.01%
hyperliquid
Hyperliquid(HYPE)₺1,281.05-7.25%
wrapped-steth
Wrapped stETH(WSTETH)₺114,781.31-1.22%
bitcoin-cash
Bitcoin Cash(BCH)₺18,799.94-1.68%
sui
Sui(SUI)₺103.15-6.06%
chainlink
Chainlink(LINK)₺486.79-3.43%
leo-token
LEO Token(LEO)₺353.880.47%
stellar
Stellar(XLM)₺9.49-2.20%
avalanche-2
Avalanche(AVAX)₺676.82-3.27%
the-open-network
Toncoin(TON)₺115.05-2.50%
usds
USDS(USDS)₺39.66-0.01%
whitebit
WhiteBIT Coin(WBT)₺1,928.12-0.89%
shiba-inu
Shiba Inu(SHIB)₺0.0004368-3.52%
weth
WETH(WETH)₺95,269.23-1.28%
binance-bridged-usdt-bnb-smart
Binance Bridged USDT (BNB Smar(BSC-USD)₺39.670.14%
wrapped-eeth
Wrapped eETH(WEETH)₺101,787.94-1.39%
litecoin
Litecoin(LTC)₺3,230.59-2.40%
hedera-hashgraph
Hedera(HBAR)₺5.52-4.54%
monero
Monero(XMR)₺12,340.740.01%
bitcoin
Bitcoin(BTC)₺4,069,835.34-1.04%
ethereum
Ethereum(ETH)₺95,242.26-1.27%
tether
Tether(USDT)₺39.670.01%
ripple
XRP(XRP)₺82.52-2.76%
binancecoin
BNB(BNB)₺25,099.65-1.93%
solana
Solana(SOL)₺5,483.63-2.15%
usd-coin
USDC(USDC)₺39.670.00%
tron
TRON(TRX)₺10.890.16%
dogecoin
Dogecoin(DOGE)₺6.27-3.59%
staked-ether
Lido Staked Ether(STETH)₺95,224.01-1.28%
cardano
Cardano(ADA)₺22.54-2.59%
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin(WBTC)₺4,066,463.12-1.01%
hyperliquid
Hyperliquid(HYPE)₺1,281.05-7.25%
wrapped-steth
Wrapped stETH(WSTETH)₺114,781.31-1.22%
bitcoin-cash
Bitcoin Cash(BCH)₺18,799.94-1.68%
sui
Sui(SUI)₺103.15-6.06%
chainlink
Chainlink(LINK)₺486.79-3.43%
leo-token
LEO Token(LEO)₺353.880.47%
stellar
Stellar(XLM)₺9.49-2.20%
avalanche-2
Avalanche(AVAX)₺676.82-3.27%
the-open-network
Toncoin(TON)₺115.05-2.50%
usds
USDS(USDS)₺39.66-0.01%
whitebit
WhiteBIT Coin(WBT)₺1,928.12-0.89%
shiba-inu
Shiba Inu(SHIB)₺0.0004368-3.52%
weth
WETH(WETH)₺95,269.23-1.28%
binance-bridged-usdt-bnb-smart
Binance Bridged USDT (BNB Smar(BSC-USD)₺39.670.14%
wrapped-eeth
Wrapped eETH(WEETH)₺101,787.94-1.39%
litecoin
Litecoin(LTC)₺3,230.59-2.40%
hedera-hashgraph
Hedera(HBAR)₺5.52-4.54%
monero
Monero(XMR)₺12,340.740.01%
No Result
View All Result
PİYASA VERİLERİ
  • Gündem
  • Borsa
  • Doviz
  • Ekonomi
  • Finans
  • Halka Arz
  • Hisse Senedi
  • Piyasalar
Copyright 2023 © GLOBAL MEDIA A.Ş