Balkanlar’da lityum madeni etrafında yaşanan gerilim, bölgedeki dengeleri sarsmaya devam ediyor. Sırbistan’da keşfedilen büyük lityum rezervleri, ülkenin ekonomisini güçlendirme potansiyeli taşısa da çevresel ve siyasi boyutlarıyla ciddi tartışmalara yol açıyor.
Lityum Rezervleri ve Protestoların Gölgesinde Sırbistan
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Sırbistan’ın Loznica kentinde, İngiltere-Avustralya merkezli madencilik şirketi Rio Tinto tarafından 2004 yılında keşfedilen lityum rezervleri, yıllardır süren protestoların odak noktası haline gelmiş durumda. Çevreci aktivistler ve muhalif gruplar, Rio Tinto’nun projeyi gerçekleştirmesine karşı çıkarken, Sırbistan hükümeti ise lityum madeninin ülkenin ekonomik kalkınması için önemli bir fırsat olduğunu savunuyor.
Almanya ile Stratejik Ortaklık ve Vucic’in Açıklamaları
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, geçen ay Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Belgrad’da bir araya gelerek, elektrikli araçlar ve batarya üretimi konularında stratejik ortaklık anlaşması imzaladı. Bu anlaşmanın hem Sırbistan hem de Avrupa için büyük bir değişim ve geleceğe doğru önemli bir adım olduğunu belirten Vucic, çevreye zarar vermeden şeffaf bir süreç izleneceğini vurguladı. Vucic, bu anlaşmanın ülkeye en az 6 milyar avro yatırım getireceğini ve Sırbistan’ın ekonomik anlamda büyük bir sıçrama yapacağını ifade etti.
Rusya’dan Darbe Uyarısı ve Siyasi Çekişmeler
Vucic, geçtiğimiz günlerde Rus istihbaratından, Batılı güçlerin desteğiyle Sırbistan’da bir darbe girişimi olabileceği konusunda uyarı aldığını açıkladı. Vucic, Sırbistan’ın ilerleyişini kimsenin durduramayacağını belirtti. Siyasi uzmanlar ise AB’nin, Sırbistan’ın kaynaklarına erişim sağlamak istediğini ve bu durumun Çin’e olan bağımlılığı azaltmak amacı taşıdığını, ancak Rusya’nın buna karşı durduğunu belirtiyor.
Çevresel Endişeler ve Devam Eden Protestolar
Sırbistan’daki lityum madeni projesine yönelik çevresel endişeler nedeniyle ülkede büyük çaplı protestolar düzenleniyor. Dün gece tren istasyonları ve yolları kapatarak başlayan gösterilere 20 binden fazla kişi katıldı. Sırbistan İçişleri Bakanlığı, tren istasyonlarına giren göstericilere yönelik yasal işlem başlatılacağını duyurdu. Göstericilerin, eylemlerine bugün de devam edeceği belirtilirken, Cumhurbaşkanı Vucic’in öğle saatlerinde ulusa sesleniş yaparak durumu değerlendirmesi bekleniyor.
Lityumun Stratejik Önemi
Elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla birlikte, bu araçların pillerinde kullanılan lityum gibi madenler, stratejik yer altı kaynakları olarak öne çıkıyor. Uluslararası Enerji Ajansı (UEA), 2040 yılına kadar lityuma olan talebin 2020’ye göre 40 kat artabileceğini öngörüyor. Ancak lityumun çıkarılması çevre ve insan sağlığı açısından riskler barındırıyor. Uzmanlar, 2030 itibarıyla dünya genelinde lityum arzında sıkıntılar yaşanabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
Balkanlar’daki lityum krizi, sadece bölgesel bir mesele olmanın ötesine geçerek, küresel enerji ve çevre politikalarının da bir parçası haline geliyor. Sırbistan’da yaşanan gelişmeler, bu stratejik kaynağın gelecekte nasıl yönetileceği konusunda önemli ipuçları veriyor.
