Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gelecek yılbaşından itibaren vergi mükelleflerine ait ticari araçlar için yürürlüğe girecek Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’yle (UTTS) 8 milyon aracın 713 milyar liralık akaryakıt tüketiminin dijital olarak takip edileceğini belirterek, “Sistemin devreye alınmasıyla elle plaka girişi ve bu sayede usulsüz akaryakıt fişi düzenlenmesi engellenerek akaryakıt istasyonlarındaki vergi kaybının önlenmesi için önemli bir adım atılmış olacak.” dedi.
Şimşek, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, yürüttükleri çalışmalarla amaçlarının vergide adalet ve etkinliği artırmak olduğunu bildirerek, “Çok kazanandan çok vergi alacağız. Kayıt dışılığı azaltarak bütçe finansmanını iyileştireceğiz.” diye konuştu.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomiyle etkin şekilde mücadele edilmesi amacıyla birçok düzenleme ve çalışmayı hayata geçirdiklerini anımsatan Şimşek, akaryakıt istasyonlarında gerçekleştirilen satış işlemlerinde vergi güvenliğini sağlamak ve denetim etkinliğini artırmak amacıyla istasyonlarda akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihazlara plaka bilgilerinin otomatik tanımlanmasına imkan sağlayan bir takip sistemi kurma kararı aldıklarına işaret etti.
Şimşek, Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından devreye alınacağını aktararak, “Darphane tarafından geliştirilen sistemle, akaryakıt istasyonlarında yapılan akaryakıt satışlarında taşıtların plaka bilgisi yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik olarak güvenli şekilde gönderilecek. Uygulama başlama tarihi olan 1 Ocak 2025’ten itibaren araç plakalarının ödeme kaydedici cihazlara girişi elle yapılamayacak. Zorunluluk getirilen taşıtlar için sistem kapsamında düzenlenmeyen belgeler, vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacak.” ifadesini kullandı.
“Bireysel araçlar gönüllü olarak dahil olabilecek”
Türkiye’de 2,5 milyon vergi mükellefinin 8 milyon taşıtı olduğunu ve taşıtların 2,5 milyonunun özel şirketlere ait taşıt tanıma sistemlerini kullandığını kaydeden Şimşek, şöyle devam etti:
“Özel Taşıt Tanıma Sistemleri üzerinden yıllık yaklaşık 223 milyar lira değerinde akaryakıt alımı gerçekleşiyor. Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin tüm ticari taşıtlarda kullanılması ile taşıt tanıma sistemi kullanmayan ve akaryakıt istasyonlarında plakaları sisteme elle girilen 5,5 milyon ticari aracın yıllık yaklaşık 490 milyar lira değerinde akaryakıt alımı yapması öngörülüyor. Vergi mükelleflerine ait 8 milyon aracın tamamının sisteme dahil olmasıyla 713 milyar liralık akaryakıt tüketimi dijital olarak takip ve izleme altında olacak. Akaryakıt sektöründe sadece 2022 yılında 75 milyar lira değerinde usulsüz fiş ve faturalar sebebiyle yıllık en az 15 milyar lira seviyesinde vergi kaybının oluştuğu belirlendi. Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin devreye alınmasıyla elle plaka girişi ve bu sayede usulsüz akaryakıt fişi düzenlenmesi engellenerek akaryakıt istasyonlarındaki vergi kaybının önlenmesi için önemli bir adım atılmış olacak.”
Ülkede bireysel araçlarla birlikte 29 milyon araç bulunduğunu bildiren Şimşek, bireysel araçların ilk etapta sisteme gönüllü olarak dahil olabileceğine dikkati çekti.
“Tüm bilgiler güvenle saklanacak”
Şimşek, sistemin, akaryakıt istasyonlarına ve taşıtlara monte edilecek cihazlar ve yazılımıyla entegre bir alt yapı olarak tasarlandığını bildirdi. Taşıtların yakıt depo giriş ağzına “taşıt tanıma birimi” adı verilen, akaryakıt pompalarındaki tabancalara da “taşıt tanıma okuyucusu” adı verilen cihazlar yerleştirileceğini anlatan Şimşek, bu iki cihaz yoluyla edinilen taşıt kimlik bilgisinin kasaya güvenli şekilde iletileceğini ifade etti.
Sistem kapsamındaki paydaşların bilgi, veri, iş ve işlemlerinin girişlerini yapabilecekleri bir portal ile bir çağrı merkezini de hizmete alacaklarına işaret eden Şimşek, uygulama kapsamında üretilen her türlü verinin elektronik ortamda aktarıldığı ve depolama, analiz ile izleme işlemlerinin gerçekleştirilebildiği veri merkezleri olacağını da söyledi. Şimşek, taşıtların istasyonlardan akaryakıt alım sürecinin otomatik yöntemlerle yapılması için cihazlar ve taşıt bilgilerinin birbiriyle ilişkilendirildiğini bildirerek, aynı zamanda pompa, kasa, akaryakıt istasyonu ve akaryakıt dağıtım şirketinin bilgilerinin de ilişkilendirildiğine dikkati çekti.
Akaryakıt alımının tüm sürecindeki cihaz ve modüllerin, kendi aralarında güvenlikli şekilde iletişim kurduğunu anlatan Şimşek, “Tüm bilgiler yapılan yakıt ikmal işlemlerini doğrulamak üzere güvenli olarak saklanacak.” dedi.
“8 milyon araca gerekli cihazlar yıl sonuna kadar takılacak”
Bakan Şimşek, uygulama kapsamına girecek kesimlere yönelik uyarılarda da bulunarak, şunları kaydetti:
“Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin, yıl sonuna kadar en az bir pompa ünitesinin tabancasına söz konusu cihazı taktırması zorunlu. Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’yle, kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan yaklaşık 8 milyon araca 31 Aralık’a kadar taşıt tanıma birimi takılması zorunluluğu bulunuyor. Akaryakıt istasyonlarının, bu sistemin kurulması ve işletilmesi sürecinde gereken her türlü desteği vermesi önem taşıyor. Sistem kapsamında yapılmış bağlantıların korunması ve sistemin sürekli çevrim içi bağlantılı olmasının sorumluluğu akaryakıt istasyonu işleten mükellefe ait olacak.”
