Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ekim Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımladı. Rapora göre tüketici fiyatları ekim ayında yüzde 2,55 yükselirken, yıllık enflasyon 0,42 puan düşüşle yüzde 32,87 olarak gerçekleşti.
Mevsimsel etkilerden arındırıldığında, gıda ve hizmet, aylık fiyat artışları ile öne çıkan ana gruplar olmaya devam etti. Zirai don ve kuraklık kaynaklı arz yönlü unsurların da etkisiyle gıda fiyatlarında gözlenen olumsuz seyir hız kesmekle birlikte sürdü.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Bu dönemde hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıdada fiyat artışları görece yüksek seyretti. Taze meyve ve sebze fiyatları tarihsel eğilimin altında seyrederek, gıda fiyatlarında daha olumsuz bir görünümü sınırladı.
Hizmet enflasyonu yatay seyretti
Hizmet enflasyonu mevsimsel etkilerden arındırıldığında bir önceki aya kıyasla yatay bir seyir izledi. Temel mal grubu aylık fiyat artışında yeni sezon geçişine bağlı etkilerin gözlendiği giyim ve ayakkabı grubu etkili oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış temel mal enflasyonu bu dönemde daha ılımlı bir seyir izledi.
Katkılar azaldı, artış eğilimi zayıfladı
Rapora göre, yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, hizmet, gıda ve alkolsüz içecekler, enerji ve temel mallar gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,21, 0,16 ve 0,08 ve 0,07 puan azalırken, alkol tütün ve altın grubunun katkısı 0,10 puan arttı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla zayıfladı. Aylık enflasyon, B ve C endeksinde bir önceki aya kıyasla geriledi. Fiyat artışları B endeksini oluşturan gruplardan temel mallar ve işlenmiş gıdada yavaşlarken, hizmet sektöründe yatay seyretti.
TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, ekim ayında enflasyonun ana eğiliminin aylık bazda gerilediğine, üç aylık ortalamalar bazında ise belirgin bir değişiklik sergilemediğine işaret etti.
Hizmet grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1,79 ile bir önceki aya kıyasla yavaşladı, grup yıllık enflasyonu ise yüzde 0,22 puan azalarak yüzde 44,44 oldu. Diğer yandan, mevsimsellikten arındırılmış veriler, hizmet enflasyonunda aylık bazda yatay seyre işaret etti.
Bu dönemde, yıllık enflasyon ulaştırma hariç diğer alt gruplarda geriledi. Kira enflasyonu aylık bazda yüzde 3,74 artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 66,28’e düştü.
Ulaştırma alt grubunda fiyatlar yüzde 1,81 arttı, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 41,33’e yükseldi. Bu gelişmede, otobüs ve taksi ile şehir içi yolcu taşımacılığı kalemlerindeki fiyat artışları öne çıkarken, kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığı ve hava yoluyla yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki gerileme ekim ayında da devam etti.
Lokanta-otel alt grubunda fiyat artışı yüzde 1,34 ile konaklama hizmetleri kaynaklı olarak bir önceki aya kıyasla yavaşladı. Haberleşme ve diğer hizmetler alt grupları ise ılımlı fiyat artışları (sırasıyla yüzde 0,69 ve yüzde 0,99) sergiledi.
Temel mallarda ılımlı artış
Temel mal grubu fiyatları ekim ayında mevsimsel etkilere bağlı olarak yüzde 3,20 yükselirken, grup yıllık enflasyonu 0,66 puan azalarak yüzde 19,23 oldu. Mevsimsel etkilerden arındırılarak bakıldığında aylık temel mal enflasyonu yüzde 0,79 ile görece ılımlı bir seyir izledi.
Yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda bir miktar arttı, giyim ve ayakkabı ile diğer temel mallar alt gruplarında azaldı. Giyim ve ayakkabı grubu fiyatları yeni sezon geçişine bağlı mevsimsel etkilerle aylık bazda yükselirken, giyim dışında kalan mallar ılımlı bir seyir izledi.
Dayanıklı tüketim mallarında aylık fiyat artışı yüzde 0,91 ile önceki aya kıyasla yavaşladı. Bu gelişmede, beyaz eşya (yüzde 0,96), otomobil (yüzde 0,89) ve tüketici elektroniği (yüzde 0,16) fiyatlarındaki ılımlı seyir etkili olurken, mobilyadaki (yüzde 1,58) artış daha olumlu bir görünümü sınırladı.
Diğer temel mallar alt grubunda da aylık bazda enflasyon son iki ayda yüzde 1’in altına inerek olumlu seyretti.
Enerji fiyatları ekim ayında yüzde 1,28 arttı, grup yıllık enflasyonu yüzde 34,64 oldu. Bu gelişmede şebeke suyu (yüzde 2,37), tüp gaz (yüzde 4,78) ve katı yakıt (yüzde 4,87) fiyatlarındaki gelişmeler etkili olurken, akaryakıt fiyatları (yüzde 0,21) görece yatay seyretti.
Gıda fiyatlarında artış sürüyor
İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki artışa sebze, beyaz et, yumurta ve kuruyemiş kalemleri öncülük etti
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları ekim ayında yüzde 3,41 arttı, grup yıllık enflasyonu 1,19 puan düşüşle yüzde 34,87 oldu.
Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıda alt grubunda 2,87 puan düşerek yüzde 34,66 olurken, işlenmiş gıda alt grubunda 0,38 puan artışla yüzde 34,71 olarak gerçekleşti.
İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki aylık bazdaki artış özellikle sebze, beyaz et, yumurta ve kuruyemiş kalemleri öncülüğünde yüzde 4,52 ile yüksek seyrini korudu. Öte yandan, taze meyve ve sebze fiyatları tarihsel eğiliminin altında seyrederek, gıda fiyatlarında daha olumsuz bir görünümü sınırladı.
İşlenmiş gıda grubu fiyatları bir önceki aya kıyasla yüzde 2,51 arttı, bu grupta ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, et ürünleri, çay-kakao yanında çiğ süt alım fiyatının yansımasıyla süt ürünleri kalemleri öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları ekim ayında yüzde 2,42 yükseldi. Bu artışta, tütün ürünlerinde üretici firmalar tarafından gerçekleştirilen fiyat ayarlamaları etkili olurken, söz konusu etkinin bir kısmının kasım ayına sarkacağı belirtildi.
Üretici fiyatları da yükseldi
Yurt içi üretici fiyatları ekim ayında yüzde 1,63 arttı, yıllık enflasyon 0,41 puan yükselerek yüzde 27,00 oldu. Bu dönemde enerji fiyatları (yüzde -0,65) gerilerken, dayanıklı (yüzde 3,95) ve dayanıksız tüketim malları (yüzde 2,43) fiyatları yüksek artışları ile öne çıktı.
Dayanıklı mallarda altın fiyatlarındaki yükselişin etkisi belirgin olurken, mücevherat hariç dayanıklı mallarda aylık artış yüzde 1,44 ile daha sınırlı kaldı.
Sektörler bazında incelendiğinde, metal cevherleri, diğer mamul eşyalar (mücevherat), tütün ürünleri, giyim eşyası, kömür ve linyit, gıda ürünleri fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar oldu.
