Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) faiz indirimine gitmesinin ABD ekonomisini canlandırmaya yetmeyeceği düşünülüyor.
ABD ekonomisinin Fed’in faiz indirimine gitmesiyle düzeleceği varsayımı en çok ABD Başkanı Donald Trump ve destekçilerinin düşüncesiyle uyuşuyor. Çoğu kişi, düşük borçlanma maliyetlerinin büyümeye ivme kazandırmasını ve zor durumdaki istihdam piyasası için bir dayanak noktası olmasını bekliyor.
3 temel neden
Insider’dan Jennifer Sor’un haberine göre, ancak üst düzey piyasa uzmanı David Kelly, bu senaryoya güvenilmemesi gerektiğini söylüyor.
JPMorgan Asset Management‘ın baş küresel stratejisti David Kelly, Ağustos ayındaki zayıf istihdam raporuna rağmen hisse senetlerindeki son yükseliş trendine işaret ederek, “Bu hareketten bir miktar faiz indirimine gidileceğini düşünüyoruz. Ama bu hiçbir şeyi düzeltmeyecek” diyor.
Piyasa likiditesini artıran ve genellikle hisse senetleri gibi riskli varlıklar için yükseliş eğilimi gösteren Fed faiz indirimleri, tüm yıl boyunca yatırımcıların radarındaydı. CME FedWatch aracına göre, yatırımcılar Fed’in Eylül ayındaki politika toplantısında faiz oranlarını en az 25 baz puan düşürme ihtimalinin yüzde 100 olduğunu düşünüyor.
Ancak Kelly, mantığın ters olabileceğini ifade ediyor. Kelly’nin faiz indirimlerinin ekonomik tabloya yardımcı olmayacağı düşüncesi üç temel nedene dayanıyor.
Emekli gelirlerinin azaltılması
Kelly, “Faiz oranlarının düşürülmesi, emekli olmuş olanlar için ters tepebilir” diyor. Emekliler, tasarruflarının daha büyük bir kısmını, genel ekonomideki faiz oranlarına bağlı olan ABD Hazine bonoları gibi daha güvenli varlıklarda tutma eğiliminde oluyor.
Kelly, “Yönetimin farkına varması gereken en önemli şeyin, faiz oranlarını düşürürseniz, emeklilerin faiz gelirlerinin de azalacağıdır” diyor.
Finansal hizmetler şirketi Empower’ın yaptığı bir analize göre, 60’lı yaşlardaki yatırımcılar, tüm yaş grupları arasında tahvillere en yüksek yatırımı yapmış kesim ve portföylerinin ortalama yüzde 13’ü sabit getirili menkul kıymetlerden oluşuyor.
Emekli harcamaları ise ABD ekonomik faaliyetinin küçük ama önemli bir bölümünü oluşturuyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü verilerine göre, emeklilik harcamaları 2023 yılında ABD GSYİH’sinın yaklaşık yüzde 7,4’ünü oluşturdu.
Kelly, “Emeklilik geliri alan ve düşük faiz oranları nedeniyle para kaybeden birçok insan var” diye ekliyor.
Kararsız borçlular
Fed’in faiz indirimlerinin, işletmeler ve tüketiciler için sermayeyi daha ucuz hale getirerek ekonomiyi canlandıracağı düşünülüyor. Ancak Kelly, Fed’in faiz indirimi döngüsünü başlatmasının ters etki yaratabileceğini çünkü borçluların kredi almadan önce faiz oranlarının daha da düşmesini beklemeye teşvik edileceğini tahmin ediyor.
Kelly, “İnsanlara daha fazla faiz indirimi geleceğini söyleyeceksiniz. Öyleyse neden şimdi borçlanalım? Bekleyip görelim” diyor.
Fed’in Temmuz ayında gerçekleştirdiği ankete göre, kredi yetkilileri her ölçekten şirket için ticari ve endüstriyel kredilere olan talebin zayıfladığını gözlemliyor.
Küçük işletme kaynak kuruluşlarına yönelik ayrı bir Fed anketine göre ise, küçük işletmelerle çalışan firmaların yüzde 60’ı, sermaye yatırımı planlarının altı ay öncesine kıyasla ‘biraz daha az iyimser’ veya ‘çok daha az iyimser’ olduğunu söylüyor.
Bu arada, kuruluşların yüzde 47’si küçük işletme finansmanının altı ay öncesine kıyasla ‘biraz daha zor’ veya ‘çok daha zor’ olduğunu ekliyor. Cleveland Fed araştırmacıları da paylaştıkları notta, bunun küçük işletmeler için daha yüksek kredi faiz oranlarından ve Küçük İşletme İdaresi kredileri için daha yüksek ücretlerden kaynaklandığını yazıyor.
Kelly, “Yani, 21. yüzyılın tüm tarihi, faiz indirimlerinin büyümeyi teşvik etmediği yönünde. Büyük Finansal Kriz’den sonra hiçbir şekilde teşvik etmedi. Bu yüzden Fed’in ekonomiyi kurtarmasını beklemeyin” diye ekliyor.
Sürekli belirsizlik
Faiz indirimleri, ABD ekonomisinin yavaşlamasının ana nedenini de çözmüyor.
Kelly, Amerikalıların ödediği ‘belirsizlik vergisi’ne işaret ederek, gümrük vergilerinin ve Donald Trump’ın göçmenlik politikasının etkisine ilişkin ayrıntıların hala belirsiz olduğunu söylüyor.
Kelly, işletmeler ve tüketiciler arasında bir korku olduğunu belirterek, “Fed neden faiz oranlarını düşürüyor? Çünkü resesyondan endişe ediyorlar ve bu, hükümetin uyguladığı en büyük vergiye ekleniyor” diyor.
Gümrük vergilerinin ABD ekonomisindeki tam etkisi henüz görülmedi ancak işletmeler ticaret anlaşmalarının hayata geçmesini beklerken yüksek ithalat vergilerinden dolayı şimdiden biraz sıkıntı hissetmeye başladı.
Ağustos ayında Dallas Fed tarafından ankete katılan Teksas’taki işletmelerin yüzde 47’si, yüksek gümrük vergilerinden olumsuz etkilendiklerini söyledi. Yüzde 39’u kâr marjlarında hafif veya önemli bir düşüş gördüklerini söylerken yüzde 20’si üretim, gelir ve satışlarda düşüş gördüklerini belirtti.
Bu arada, Littler hukuk firması tarafından 2025 yılında yapılan bir ankete göre, işverenlerin yüzde 58’i yeni göçmenlik politikalarının bir sonucu olarak ‘potansiyel personel sorunları’ konusunda endişeli olduklarını söylüyor.
Kelly, “Burada insanların donup kalmasına neden olan bir belirsizlik seviyesi var. Ve gerçekten de olan şey bu. Bunu işe alım rakamlarında görebilirsiniz. Sorun bu, herkes bekleyip görmeye karar verdiğinde, gördüğünüz şey iyi değildir” diyor.
Kelly, temel senaryo olarak bir durgunluk öngörmediğini ancak ekonominin yavaşlıyor gibi göründüğünü ekliyor. Ancak yatırımcıların devam eden yavaşlamayı pandemi durgunluğu veya Büyük Finansal Kriz gibi ‘mega durgunluklarla’ karşılaştırmaması gerektiğinin de altını çiziyor.
Kelly, “Durgunluktan kaçınacağımızı düşünüyorum ancak bu politikalar hakkında işletmelerin büyümesini kolaylaştıracak bir netlik ve kesinlik olduğunu düşünüyorum” şeklinde konuşuyor.
