Emtia piyasasında, yılın ilk yarısında özellikle tarife endişeleri ve küresel ekonomik belirsizliklerle sert dalgalanmalar görüldü.
ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifelerle ilgili mesajları ve ülkelerden gelen misilleme açıklamaları, ticaret savaşlarının derinleşebileceğine dair endişeleri canlı tutarken, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin’den gelen ekonomik veriler de emtia piyasası üzerinde etkili oldu.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Analistler, Çin’deki iç talepte görülen zayıflığın ülke ekonomisi için önemli risklerden biri olduğunu belirterek, ülkede derinleşen deflasyon endişelerinin de talep endişelerini öne çıkardığını söyledi.
Trump’ın açıkladığı tarifeler konusunda değişik beyanlarda bulunması da emtia piyasasında belirsizliklerin artmasına neden oldu. ABD’nin tarifelerine ilişkin belirsizlikler emtia piyasasında satış baskısına neden olurken ticaret savaşının kızışabileceğine dair endişeler, bu satış baskısının daha fazla derinleşebileceğine dair riskleri öne çıkardı.
Emtia piyasalarında Orta Doğu’da artan gerilimlerin de etkileri görüldü. İsrail-İran arasındaki çatışmalar, ABD’nin İran’a doğrudan askeri müdahalesi de özellikle altın ve petrol fiyatlarını etkiledi.
Değerli metaller sert yükseldi
Trump’ın politikalarına ilişkin belirsizlikler, jeopolitik riskler, değerli metal fiyatları üzerinde etkili oldu. Yılın ilk yarısında ons bazında fiyatlar altında yüzde 25,9, gümüşte yüzde 25, platinde yüzde 49,9, paladyumda yüzde 20,9 arttı.
Bu dönemde, altının ons fiyatı 3 bin 499,99 dolarla rekor seviyeyi, platinin ons fiyatı 1.437,22 dolarla yaklaşık 11 yılın en yüksek seviyesini test etti.
Trump’ın tarife planlarına yönelik belirsizlik nedeniyle ekonomik büyümeye ilişkin endişeler güvenli liman olan altına talebi artırdı.
Rekor fiyatlara rağmen Çin’den fiziki altın talebinin güçlü seyretmesi de dikkati çekiyor. Altın, merkez bankaları ve Asyalı yatırımcılardan güçlü bir talep gördü.
Gümüş fiyatları, güçlü endüstriyel talep, devam eden arz sıkıntısı ve jeopolitik belirsizlik ortamında güvenli liman cazibesinin artmasıyla destekleniyor. Güneş enerjisi, elektronik ve daha geniş kapsamlı elektrifikasyon trendlerindeki artan rolü gümüş fiyatlarının yükselmesinde etkili oldu.
Gümüş sektörünün her kesiminden üye barındıran, kar amacı gütmeyen uluslararası bir dernek olan Silver Institute, bu yıl küresel gümüş açığının azalacağını tahmin etse de arz kısıtlamaları gümüş fiyatlarındaki artışta temel itici gücü olmaya devam ediyor.
Gümüşün rolü yatırımın ötesine uzanıyor, güneş panelleri, elektronik cihazlar ve elektrikli araçlarda önemli bir bileşen olarak öne çıkıyor.
Platin fiyatlarındaki yükselişte son dönemdeki tarife savaşları etkili oldu. ABD ile Çin arasında, özellikle tarifeler konusunda gerilim devam ederken, ABD’nin sadece Çin’e değil birçok ülkeye karşı tarife savaşlarını başlatması emtia piyasasındaki ürünlerin de fiyatlarını etkiliyor.
Analistler, platinin öne çıkmasındaki diğer noktanın da Trump ile Elon Musk arasındaki sözlü gerilimin olduğunu vurguladı.
Bu gerilimle Trump’ın elektrikli araçlara yönelik teşvikleri azaltacağı veya kaldıracağına yönelik beklentilerin artmaya başladığını aktaran analistler, platinin de daha çok karbon yakıtlı otomobillerde, yani elektrikli olmayan, egzozlu otomotivlerde kullanılan ürünlerden biri olduğuna ve yoğun talep gördüğüne dikkati çekti.
Çin’in nisan ayında ciddi anlamda platin ithalatı gerçekleştirdiğini vurgulayan analistler, bunun da doğal olarak platin talebini artırdığını belirtti.
Baz metalleri bakır sırtladı
Baz metallerde, yılın 6 ayında bakır öncülüğünde genel olarak yükseliş eğilimi görüldü. Tezgah üstü piyasada libre bazında fiyatlar bakırda yüzde 26,8, kurşunda yüzde 4,7, alüminyumda yüzde 1,8 artarken, nikelde yüzde 1,1, çinkoda yüzde 7,9 azaldı.
Küresel ekonomik büyümeye ve buna bağlı olarak emtia talebine yönelik riskler de metal fiyatları üzerinde aşağı yönlü bir etkiye sahip oldu.
Bakır özellikle Çin’deki güçlü taleple desteklendi. Tarife endişelerinde dolayı ABD’ye bakır akışının devam etmesiyle artan arz endişeleri de bakır fiyatlarının artmasına neden oldu.
Enerji grubunda sert satış baskısı görüldü
Enerji grubuna bakıldığında ise mayıs ayını Brent petrolün varil fiyatı yüzde 11, New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğal gazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 4,9 azaldı.
Brent petrol fiyatlardaki düşüşte Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun üretimi artırma planının yanı sıra ABD’nin uygulamaya aldığı gümrük vergilerinin yol açtığı talep endişeleri etkili oldu.
Küresel ticaret savaşının yakıt talebini azaltacağı endişesi ve piyasada arz fazlası olabileceği korkusu petrol fiyatlarını aşağı çekiyor.
Çin’de başta olmak üzere Asya’daki talebin azalacağına yönelik riskler doğal gaz fiyatlarını olumsuz etkiledi. Rekor seviyeye yakın üretim, ılıman bahar havası nedeniyle ısıtma talebinin gerilemesi de doğal gaz fiyatlarının düşmesine neden oldu.
Tarım grubunda sert düşüşler öne çıktı
Tarım grubuna bakıldığında ise Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 2,4, mısırda yüzde 10,7, pirinçte yüzde 10,9 azalırken, soya fasulyesinde yüzde 1,6 arttı.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlar, pamukta yüzde 0,4, şekerde yüzde 15,9, kahvede 6,1, kakaoda yüzde 22,9 azalış kaydetti.
Buğday fiyatları, ABD’deki yağışların etkisiyle geriledi. Dünya pirinç üretim tahminlerinin artış göstermesi de pirinç fiyatlarında değer kaybına neden oldu.
Küresel mısır üretiminin artış göstereceğine yönelik tahminlerle mısır fiyatları geriledi. ABD ve Çin’in arasındaki ticaret savaşından dolayı Brezilya’da üretilen soya fasulyesine Çin’den yoğun talep göstermesiyle soya fasulyesi fiyatları arttı.
Küresel büyümeye yönelik artan endişeler ve talebin azalacağı endişeleri de pamuk fiyatlarında azalışla neden oldu. Üretim tahminlerinin yüksek olması şeker fiyatlarında sert düşüşe yol açtı. Brezilya, şeker üretiminin 2025/26 sezonunda rekor seviyeye ulaşmasının beklendiğini belirtti.
Capital Economics İklim ve Emtia Ekonomisti Hamad Hussain, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Güney Afrika’dan gelen zayıf üretim ve Çin’in talebindeki artış platin fiyatlarını desteklemeye yardımcı olurken, spekülatif alımlardaki artış fiyatlardaki yükselişin ana nedeni olarak görülüyor.” dedi.
Hussain, bunun da platin rallisinin piyasa duyarlılığında fiyatların düşmesine yol açacak bir değişime karşı çok hassas olduğu anlamına geldiğini aktardı.
