ABD Başkanı Donald Trump, Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şeraa ile yaptığı anlaşma kapsamında, Şam rejimine yönelik 2011’den beri yürürlükte olan yaptırımları kaldırdı. Bu gelişme, Suriye’nin ekonomik toparlanmasının önünü açarken bölgedeki siyasi dengeleri de etkiliyor.
Suriye’nin yeniden inşası için 250-300 milyar dolar civarında yatırıma ihtiyaç duyuluyor. Suudi Arabistan, Katar, BAE ve Türkiye bu sürece finansal destek sağlamayı planlıyor. Amerikan enerji şirketleri ise Kürtlerin kontrolündeki kuzeydeki petrol sahalarıyla ilgileniyor. Türkiye ise mülteci dönüşleri, altyapı yatırımları ve ulusal ordu kurulmasına yönelik destekle Şam yönetimine doğrudan müdahil olmuş durumda.
Türkiye-İsrail gerilimi ve İsrail’in bölgedeki ilişkileri
İsrail ile Suriye arasında normalleşme ihtimali, Türkiye’yi huzursuz ediyor. Ankara, İsrail’in Golan Tepeleri’ndeki varlığını ve Kürt azınlıkla olası ilişkilerini tehdit olarak görüyor. Nisan ayında İsrail’in Türkiye’ye yakın bölgelerdeki Suriye üslerine düzenlediği saldırılar sonrasında iki ülke arasında Azerbaycan arabuluculuğunda askeri koordinasyon kuruldu.
Erdoğan neler bekliyor?
Eski bir Türk diplomata göre, Erdoğan bu süreçte hem İsrail’in bölgedeki nüfuzunu sınırlamak hem de Trump yönetiminden bazı tavizler almak istiyor. Bunlar arasında Türkiye’nin F-35 programına yeniden dahil edilmesi ve Suriye’deki Kürt güçler yerine IŞİD’e karşı mücadeleyi üstlenmesi yer alıyor. ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, bu konuda çözümün yıl sonuna kadar bulunabileceğini belirtti.
Bölgesel etkiler ve beklentiler
Suriye’nin İsrail ile ara anlaşmalar imzalayarak Abraham Anlaşmaları’na dahil olabileceği iddiaları, Ankara’da tedirginlik yaratıyor. Türkiye’nin Şam üzerindeki etkisini kaybetme korkusu artarken, aynı zamanda ekonomik ve diplomatik kazanımların peşinde olduğu görülüyor.
Analistler, Suriye’nin yeni bölgesel statüsünün yalnızca El-Şeraa’nın değil, aynı zamanda bölgedeki büyük güçlerin stratejik kararlarına bağlı olacağını belirtiyor. Türkiye’nin bu denklemde nasıl bir rol üstleneceği önümüzdeki aylarda netleşecek.
