Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) yaptığı tanımlamaya göre VİOP piyasaları; Borsa İstanbul bünyesinde işlem gören sermaye piyasası araçları üzerine düzenlenmiş vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile diğer türev araçlarının elektronik ortamda alım-satımının yapıldığı piyasaların kısa adıdır.
Vadeli İşlem Sözleşmeleri; organize bir borsa olan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nda(VİOP) işlem gören ve bir vadede önceden belirlenmiş fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma-satma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir. Genel olarak düzenlenmeleri mallara(tarımsal ürünler, enerji ürünleri, metaller), hisse senetlerine, hisse senedi endekslerine, faiz oranlarına veya dövize bağlı olarak gerçekleşmektedir.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Opsiyon Sözleşmeleri; opsiyonu alan tarafa opsiyon primi ödeyerek karşılığında belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni veya dövizi alma-satma hakkı veren; satan tarafı ise yükümlü kılan sözleşmelerdir.
VİOP’ta BIST-30, USD(Dolar), Euro, EUR/USD çapraz kuru, altın, Dolar/ONS altın, enerji, buğday, pamuk, pay senedi vadeli işlem sözleşmeleri ve opsiyonlar işlem görmektedir.
Yerli ve yabancı yatırımcıların türev ürünlere yatırım yapabilecekleri VİOP; kaldıraçlı bir piyasa olarak popüler türev piyasaları arasında yer almaktadır.
Gelişmiş finansal ürünler olan türev enstrümanların işlem gördüğü bir piyasa olarak Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasaları; son dönemde kurumsal ve bireysel yatırımcının popüler piyasaları arasına girmiş ve işlem hacminde önemli bir artış göstermiştir. Türk finansal piyasaları ile dünya piyasalarının entegrasyonu hızla büyümekte ve uluslararası finansal süpermarket olabilme yolunda büyük adımlar atılmaktadır.
Vadeli işlemlerin dünya genelinde artış gösterdiği dönemlere bakıldığında; 2008 yılında ABD’de patlak vererek tüm dünyayı etkisi altına alan Mortgage Krizi gibi büyük olaylar göze çarpmaktadır. Bu dönemde hisse senedi piyasasının çöküşü ile vadeli işlemlerin özellikleri ve yaratabilecekleri etki ortaya çıkmıştır. Bunun gibi birkaç kriz dönemi daha incelendiği takdirde VİOP’un önemi daha iyi anlaşılabilecektir.
