Ülkede 30,6 milyonu kadın, 59,2 milyon seçmen 299 seçim bölgesinde, 630 milletvekilini belirlemek için oy kullanacak. Seçimlerde 2,3 milyon genç ilk kez oy verecek.
Yaklaşık 1 milyonu Türk olmak üzere 7,1 milyon yabancı kökenli seçmen, siyasi tercihlerini sandığa yansıtacak.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Toplam 29 partinin katılacağı seçimlerde 1422’si kadın olmak üzere, 4 bin 506 aday milletvekili olmak için yarışacak.
Türk kökenlilerin de farklı partilerden milletvekili adaylığını koyduğu seçimlerde parlamentoya girme şansı bulunan partilerde 53 Türk aday oldu.
16 eyalette 675 bin kişi sandıklarda görev yapacağı seçimlerde vatandaşlar yerel saatle 08.00’den 18.00’e kadar oy kullanabilecek.
Yenilenmiş seçim yasasıyla sandığa gidilecek
Almanya’da Seçim Yasası’nda yapılan değişikle Federal Meclisin daha da büyümesini engellemek amacıyla milletvekili sayısı 630 ile sınırlandırıldı.
Seçmenler sandığa gittiklerinde tek pusulada 2 ayrı oy kullanabilecek.
İlk oyla seçim bölgesindeki adayı seçecek olan vatandaşlar, ikinci oyla partilerin belirlediği listede yer alan adayları seçecek.
Seçim yasasındaki değişiklikle daha önemli hale gelen ikinci oylar, partilerin mecliste ne kadar sandalye kazanacağını belirleyecek.
Seçimlerde oy oranında yüzde 5’lik barajı geçen partiler meclise girecek. Ancak bu barajı geçemeyen partiler, 3 bölgeden doğrudan milletvekili çıkarması durumunda partinin oy oranına göre parlamentoda temsil edilme fırsatını yakalayabilecek.
Seçimlerde 5 aday başbakanlık koltuğu için yarışacak
Sosyal Demokrat Parti (SPD), mevcut Başbakan Olaf Scholz’u yeniden başbakan adayı gösterdi.
Hukukçu olan 66 yaşındaki Scholz, 16 yıl boyunca 4 dönem başbakanlık yapan Angela Merkel’in ardından başbakanlık koltuğuna oturdu ve 3,5 yıl SPD, Yeşiller ve Hür Demokrat Partiden (FDP) oluşan ve renklerinden dolayı “trafik ışığı koalisyonu” adı verilen üçlü koalisyonun liderliğini yaptı.
“Karizmatik olmamakla ve heyecan verici konuşmalar yapamamakla” eleştirilen Scholz’un popülaritesi başbakanlık döneminde, özellikle de son 1,5 yılda büyük ölçüde yara aldı.
CDU/CSU’nun adayı Merz
Ana muhalefetteki Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri ise Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) Partisi Genel Başkanı Friedrich Merz’i aday gösterdi.
Hukukçu olan 69 yaşındaki Merz’in uzun dönem partisinde siyasi faaliyetler içinde olmasına rağmen başbakanlık, bakanlık ve belediye başkanlığı tecrübesi bulunmuyor.
Eski Başbakan Angela Merkel’e karşı parti içi muhalefetin başını çeken Merz, Merkel’in göç konusunda ve Kovid-19 salgınında izlediği politikaların CDU seçmeninin bir bölümünü, AfD’nin “kollarına attığını” savundu.
“Merkel’in muhalifi” olarak da anılan Merz, Merkel’in sosyal liberal politikalarıyla CDU’nun sola kaydığını iddia etti.
Son olarak Eylül 2021’de yapılan genel seçimlerde milletvekili seçilen Merz, Ocak 2022’de CDU Genel Başkanı oldu.
Özellikle kadın ve genç seçmenler arasında popülaritesi düşük bir siyasetçi olduğu belirtilen Merz, son haftalarda CDU/CSU’nun göç politikalarının sıkılaştırılması için verdiği önergenin, AfD sayesinde meclisten geçirilmesi nedeniyle sert eleştirilerle karşılaştı.
CDU/CSU’nun anketlerde yüzde 30 oyla açık ara önde bulunmasından dolayı Merz’in, gelecek yasama döneminde başbakanlık görevini üstlenmesi muhtemel görünüyor.
AfD’nin adayı Weidel
Almanya’da son yıllarda “aşırı sağ popülizmin yüzü” olarak görülen 46 yaşındaki Alice Weidel, aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) Partisinin başbakan adayı olarak yarışa girdi.
2022’den bu yana da Tino Chrupalla ile partinin eş başkanlığını yürüten Weidel, erken genel seçimde 12 yıl önce kurulan partisinin ilk başbakan adayı oldu.
AfD’nin “güçlü kadını” olarak da nitelendirilen Weidel, eski İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher’ı örnek alıyor.
Ekonomi ve işletme eğitimi almış olan Weidel, 9 Ocak’ta ABD’li iş insanı Elon Musk ile sosyal medya platformu üzerinden yaptığı canlı yayınla dikkatleri üzerine çekmişti.
Yeşillerin adayı Habeck
Yeşiller ise Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Robert Habeck’i başbakan adayı olarak gösterdi.
55 yaşındaki Habeck, Alman Dili ve Edebiyatı, felsefe ve filoloji eğitimi aldı.
Uzun yıllar “serbest yazar” olarak eşi ile çeşitli kitaplar yayınlayan Habeck, 2012-2018 yıllarında Schleswig Holstein eyaletinde Enerji Dönüşümü, Tarım ve Çevre Bakanlığı yaptı.
BSW’nin adayı Wagenknecht
Sol Partiden ayrıldıktan sonra Ocak 2024’te kendi ismini taşıyan “Sahra Wagenknecht İttifakı-Anlayış ve Adalet İçin” (BSW) partisini kuran 55 yaşındaki Sahra Wagenknecht, felsefe ve modern Alman edebiyatı eğitimi aldı.
Annesi Alman, babası İranlı olan Wagenknecht, daha çok Almanya’nın doğu eyaletlerinde destek buluyor.
BSW’nin meclise girme şansı çok düşük olduğundan Wagenknecht’in başbakan olma şansı bulunmuyor.
Seçim öncesi ankette CDU/CSU önde
Alman İkinci Televizyon Kanalı ZDF’nin yaptığı son ankete göre, ana muhalefetteki CDU/CSU, yüzde 28 oyla birinci sırada görülüyor.
Aşırı sağcı popülist AfD’nin oy oranı ise yüzde 21 ile ikinci sırada bulunuyor. Bu da AfD’nin 2021’deki seçimlere göre oylarını iki kat artırması anlamına geliyor.
Ankette mevcut hükümetin büyük ortağı olan SPD’nin yüzde 16, hükümetin diğer ortağı Yeşillerin ise yüzde 14 oyu bulunuyor.
Sol Parti ise son haftalarda popülaritesini artırarak yüzde 8’de yer alıyor ve meclise girmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Ankette yüzde 4,5’er oy oranı bulunan FDP ve BSW’nin yüzde 5’lik seçim barajını geçip geçmeyeceği seçim gecesi belli olacak.
Koalisyon seçenekleri
Anketlere göre, hiçbir parti tek başına hükümet kurmak için 630 sandalyeli mecliste yeterli milletvekili sayısına ulaşamıyor.
Mevcut hükümette yer alan partilerin oylarının düştüğü görülen anketlerde genel seçimlerden Friedrich Merz liderliğindeki CDU/CSU’nun birinci çıkacağı, böylelikle ülkede başbakanın değişeceğine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.
Anketler ayrıca aşırı sağcı AfD’nin oylarını bir önceki seçime göre iki kat artırması ve yüzde 20 bandına çıkartarak ana muhalefet konumuna geleceğini gösteriyor.
AfD özellikle eski Doğu Almanya eyaletlerinde güçlü desteğe sahip.
Müslümanlar ve göçmen kökenliler başta olmak üzere ülkede birçok toplum kesimi, aşırı sağın yükselişinden rahatsızlık duyuyor.
Seçim sonrası Almanya’nın yeniden zorlu koalisyon müzakerelerine sahne olması bekleniyor.
Muhtemel koalisyon hükümetinin hangi partilerden oluşacağını ise büyük ölçüde, ülkede yüzde 5 olan seçim barajını kaç partinin aşacağı belirleyecek.
Daha fazla partinin barajı aşması, daha fazla partili koalisyonları gerekli kılacak.
2021’de yapılan genel seçimlerde SPD yüzde 27,7, CDU/CSU yüzde 24,1, Yeşiller yüzde 14,8, FDP yüzde 11,5, AfD yüzde 10,3, Sol Parti yüzde 4,9 ile mecliste yer almıştı.
Koalisyon hükümetinin büyük ortağı SPD’li Başbakan Olaf Scholz, 6 Kasım 2024’te koalisyonda yer alan partilerin temsilcileriyle yapılan toplantıda, bütçe konusundaki anlaşmazlık nedeniyle FDP Genel Başkanı da olan Maliye Bakanı Christian Lindner’i görevden almıştı.
Toplantının ardından FDP, hükümette yer alan bakanlarını geri çekmesi üzerine “trafik ışığı hükümeti” dağılmıştı.
Daha sonra Scholz Federal Meclis’te güvenoyu alamadı ve Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier erken seçimin 23 Şubat’ta yapılmasına karar verdi. Böylelikle Eylül 2025’te yapılması öngörülen genel seçimler önce çekilmiş oldu.
