Öngörülemeyen olaylar hakkındaki teorisi üzerine yazdığı ses getiren ‘Siyah kuğu’ kitabının yazan Nassim Taleb, ABD Doları’nın küresel finans alanındaki rolü konusunda endişeli olduğunu itiraf ediyor.
Taleb’in endişesi, Vladimir Putin’in 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Rus varlıklarını donduran Batı yaptırımlarından kaynaklanıyor. Bloomberg TV’de verdiği bir röportajda Taleb, bu hareketi bir ‘el koyma’ olarak nitelendirdi ve bunun 21. yüzyılın en büyük iki finansal hatasından biri olduğunu söyledi.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Dolar ‘saklama’ rolünü altına kaptırdı
Fortune’dan Jason Ma’nın haberine göre, Taleb, “Adalet açısından mantıklı olabilir ancak bunun insanların sisteme yatırım yapmasını teşvik etmeyeceğini unutmamalısınız” diye uyarıyor.
Dolar, bir ödeme yöntemi olarak baskın olmaya devam ediyor ve döviz işlemlerinin yüzde 88‘inde kullanılıyor. Ancak en önemli rezerv para birimi olarak konumu aşınmış durumda. Bu eğilim on yıllardır devam ediyor. Saklanan para anlamında dolar bugün yüzde 58‘lik bir paya sahipken, 2000’de bu oranın yüzde 71 olduğu görülüyor. Bu da, ABD’nin bu hamlesinin yani Rusya’ya uygulanan yaptırımların alternatiflere doğru bir akını tetiklediğini gösteriyor.
Özellikle altın, dolardan uzaklaşmak isteyen dünya çapındaki merkez bankaları tarafından kapışılıyor. Taleb, “Dolayısıyla doların rolünün giderek kaybolmasından gerçekten korkuyorum” diyor ve “İnsanlar nominal olarak dolar cinsinden işlem yapıyor ancak bunu dolar cinsinden saklamıyor ve sorun da bu” diye ekliyor.
Daha fazla borçlanmaya neden oluyor
Bu dolarizasyon karşıtı eğilim, ABD hükümetinin daha fazla borca girmesiyle birlikte ortaya çıkıyor, sadece faiz giderleri fırlıyor ve bütçe açığını kötüleştiriyor. Taleb, “Federal harcamalar geliri çok geride bırakmaya devam ederken Hazine Bakanlığı daha fazla tahvil ihraç etmeli ve bunların çoğu yabancı yatırımcılar tarafından satın alınmalı. Ancak dolar cinsinden varlıkların güvenliği konusunda endişe duyuyorlarsa, ABD borcunu finanse etmeye devam edecekler mi?” diye soruyor.
Taleb, “Tam da bu yüzden korkuyorum. Mevcut yönetimin 2022’de varlıklara el koyduğunda yaptıklarından korkuyorum. İnsanları para biriminize yatırım yapmaya teşvik etmiyor. Bu, Amerika Birleşik Devletleri’ne muazzam zarar veriyor” şeklinde konuşuyor.
Piyasalar daha kırılgan
Mark Spitznagel‘in Universa Investments‘ında seçkin bilimsel danışman olarak görev yapan Taleb, piyasaların son 20-30 yılda olduğundan daha kırılgan olduğu konusunda da uyarıyor.
Yapay zeka umutları üzerine S&P 500’ün yükselişini yönlendiren bir avuç teknoloji devini örnek gösteren Taleb, durumu “Genel olarak yapay zeka harika bir yatırım fırsatı olabilirken yükselişte olan şirketler sektörün uzun vadeli büyümesini temsil edenler olmayabilir” diye belirtiyor.
Çöküş ortamı ve ‘siyah kuğu’ bölgesi
Mevcut ortamın önceki çöküşler sırasında var olana benzediğini söyleyen Taleb, piyasadaki rehavete ve düşük faiz oranlarının insanlara muhafazakar yatırımlardan kaçınmayı öğrettiği önceki döneme işaret ediyor.
Taleb, “Şimdi, değerlemeler çılgınca ve çok fazla umut üzerine kurulu; ekonomi ise son zamanlarda veriler karışık sinyaller gönderdiği için çok kafa karıştırıcı görünüyor” diyor.
Benzer şekilde, meslektaşı Spitznagel de yakın zamanda getiri eğrisinin yıllarca tersine döndükten sonra yeniden tersine dönmemesinin, bir durgunluk yaklaşırken ileride büyük tersine dönüşlerin açılış sinyali olduğu konusunda uyarmıştı. Taleb, “İşte o zaman ‘siyah kuğu’ bölgesine girersiniz. Siyah kuğular her zaman pusuda bekler ama bugün artık onların bölgesinde olduğunu söylemeliyiz” diye bitiriyor.
