Küresel emtia piyasası bu yıl dalgalı bir seyir izledi ve fiyatlar büyük ölçüde yüksek kaldı.
Portakal suyu ve kakao vadeli işlemleri yılın ilk yarısında rekor seviyelere yükselirken, ham petrol fiyatları Orta Doğu’dan gelen manşetlerle dalgalandı. Altın fiyatları yükselmeye devam ediyor, ancak demir cevheri gibi baz metallerin fiyatları önemli ölçüde geriledi.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
CNBC’nin haberine göre, BMI Emtia Analizi Direktörü ve Başkanı Sabrin Chowdhury, “Şimdiye kadar, emtia piyasaları duygu odaklı ve kararsızdı. Sürekli olarak yeni zirvelere yükselmek için en küçük umut belirtisi arayışı içindeydi. Ancak olası bir hayal kırıklığına dair en ufak bir ipucuyla geri çekilmek için de hazırdı” açıklamasında bulundu.
Genel emtia piyasasının performansı için önemli bir gösterge olan S&P GSCI Endeksi yılın başından nisan ayına kadar %12’lik bir tırmanış gerçekleştirmesine karşın yıl başından bu yana sadece %2,18 yükselebildi.
FactSet’ten alınan verilere göre, yıl başından bu yana en çok yükselen emtialar, kakao, yumurta, portakal suyu, kauçuk ve kahveyi içeren az sayıdaki bir emtia sepeti oldu.
Habere göre analistler emtiaların ana üretim bölgelerindeki olumsuz hava koşullarının bir sonucu olarak güçlü yükselişler görüldüğünü belirtiyor.
En çok yükselen emtialar
Kakao
Kakao fiyatları yılın başından itibaren %66 ralli yakalayarak yükselişlerin başını çekti. Kilit kako üreticileri Fildişi Sahili ve Gana’daki şiddetli yağışlar ve hastalıklardan kaynaklanan arz kesintileri nedeniyle kakao çekirdeğinde kıtlık ortaya çıktı. Vadeli işlemler nisan ayında ton başına 11.722 dolara kadar yükseldi.
Aracı kurum StoneX’in Kıdemli Başkan Yardımcısı Darren Stetzel, kâr elde etme fırsatlarından etkilenen hedge fonlarının piyasaya yığıldığını ve bunun da fiyat hareketlerini daha da değişken hale getirdiğini söyledi.
Fiyatlar rekor seviyelerden düşmüş olsa da kakao vadeli işlemleri hala tipik seviyelerin üzerinde kalıyor ve eylül sözleşmesi US Intercontinental Exchange’de ton başına 9.150 dolardan işlem görüyor.
Stetzel, Batı Afrika’daki hava koşulları iyileştikçe 2025’e doğru kakao pazarının istikrar kazanacağını belirtti. Ancak emtia uzmanı fiyatların bu yılki artıştan önceki seviyelere dönmesinin yavaş olacağını da sözlerine ekledi.
Yumurta
FactSet verilerine göre, ABD, Japonya ve diğer ülkelerdeki kümes hayvanı tesislerinde kuş gribinin son zamanlarda yeniden canlanması, yılın başından bu yana yumurta fiyatlarının düzine başına %62’nin üzerinde yükselmesine neden oldu. ABD Tarım Bakanlığı ve Emtia Araştırma Bürosu’na atıfta bulunan araştırma firması verileri, bir düzine büyük beyaz yumurtanın spot fiyatı şu anda 3,57 dolar olduğunu gösteriyor.
ABD’de yaklaşık 18,5 milyon yumurtlayan tavuk, bu yılın başından itibaren kuş gribinden etkilendi. Pazar istihbarat platformu Expana’nın Genel Yayın Yönetmeni Karyn Rispoli talep cephesinde, tüketicilerin daha uygun fiyatlı bir protein kaynağı olarak gördüğü yumurtalara daha fazla ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.
Wells Fargo’nun Tarım-Gıda Enstitüsü Sektör Müdürü Tim Luginsland, özellikle kuş gribi enfeksiyonları devam ederse, sonbahar ve tatil mevsimleri yaklaştıkça daha yüksek toptan yumurta fiyatlarının beklendiğini söyledi.
Portakal suyu
Portakal suyu vadeli işlemleri Mayıs ayında rekor seviyeye yükseldi ve şu anda ICE emtia ticaret platformunda yarım kilo başına 4,49 dolar gibi tarihsel olarak yüksek seviyelerde seyrediyor.
ABD’nin ana portakal suyu üreticisi olan Florida’daki üretim düşüşleri, Brezilya’nın önemli portakal üretim bölgelerindeki iklim kaynaklı olumsuz hava koşulları sektörü kriz havasına itti. Bunun yakın zamanda değişmesi pek olası değil.
Küresel portakal suyu üretimi, küresel üretimin %70’ini oluşturan Brezilya’da devam eden üretim düşüşleri nedeniyle beşinci hasat sezonunda da düşecek.
Wells Fargo’nun Tarım-Gıda Enstitüsü Sektör Müdürü David Branch, “Önümüzdeki sezon için öngörülen portakal mahsulü verimi göz önüne alındığında, beklentiler portakal suyu fiyatlarının en azından önümüzdeki 12 ay boyunca yüksek kalacağı yönünde” dedi.
Kauçuk
Dünyanın en büyük doğal kauçuk üreticileri Tayland ve Endonezya’da sınırlı yağış gibi hava koşulları kaynaklı sorunlar nedeniyle üretimin düşmesi kauçuk fiyatlarını yılın başından bu yana yaklaşık %30 arttırdı.
Kauçuk vadeli işlemler endeksleri eylül sözleşmeleri Osaka Menkul Kıymetler Borsası’nda kilogram başına 377 yen (2,29 dolar) seviyesinden işlem görüyor.
Kahve
BMI’dan Chowdhury ICE’da işlem göre kahve vadeli işlemlerinin Brezilya’nın güneydoğusundaki kahve yetiştirilen bölgelerde olumsuz hava koşulları nedeniyle fiyatların %25 yükseldiğini söyledi.
Güneydoğu Asya’daki El Niño kaynaklı üretim zorlukları, kilit üretim bölgeleri Vietnam ve Endonezya’da mahsulün azalmasına neden oldu. El Niño, tipik olarak dokuz ila 12 ay süren, daha yüksek sıcaklıklar ve daha aşırı hava koşulları getiren bir hava olayıdır.
En çok düşen emtialar
Demir cevheri
Demir cevheri fiyatları, Çin’in emlak sektöründeki durgunluk ve talebin zayıf kalması nedeniyle emtialar arasında en çok gerileyen sektör oldu. Commonwealth Bank of Australia’nın Madencilik ve Enerji Emtiaları Araştırma Direktörü Vivek Dhar, demir cevheri fiyatlarının önemli bir itici gücü olan ülkedeki kötüleşen çelik fabrikası kâr marjlarının da fiyatların düşük kalmasında rol oynadığını söyledi. Demir cevheri, çeliğin önemli bir bileşenidir.
New York Ticaret Borsası’nda 30 Ağustos’ta sona erecek olan vadeli işlemler sözleşmelerinde gösterge demir cevheri fiyatları ton başına 98,10 dolardan işlem gördü.
Dhar yakın tarihli bir notta Çin’in küresel çelik tüketiminin yaklaşık %30’unu gerçekleştirdiğine dikkat çekerek, “Çin’in çelik tüketimindeki en önemli engel emlak sektörü olmaya devam ediyor” açıklamasında bulundu.
Emtia uzmanı “Çelik fabrikası kâr marjlarının şu anda üretimi güçlü bir şekilde caydıran seviyelerde. Dolayısıyla piyasalar haklı olarak demir cevheri fiyatlarının yakın vadede ton başına 100 doların altında kalabileceğinden endişe duyuyor” açıklamasında bulundu
.
Tahıl
Buğday, mısır ve soya fasulyesi gibi yaygın olarak tüketilen tahılların fiyatları Kuzey Yarımküre’deki bereketli bir mahsul yılı geçirilmesinin ardından önemli ölçüde düştü.
Wells Fargo’dan Luginsland, “Küresel tahıl endüstrisi, önde gelen tüm tahıl üretim bölgelerinde art arda büyük mahsullerin üretilmesi nedeniyle şu anda büyük bir envanter fazlasına sahip” dedi. Sonuç olarak, daha fazla mısır ve soya fasulyesi ihracat pazarını besleyerek fiyatları düşürdü.
Chicago Ticaret Borsası’nda buğday ve mısır ticareti bu yıl başından itibaren kadar neredeyse %15 düşerken, soya fasulyesi %25’e yakın düştü.
En çok merak edilen emtia, altın
Altın fiyatları, ABD Merkez Bankası’nın politika faizlerini indireceği beklentilerinin yanı sıra altının güvenli liman varlığı olarak cazibesinin sayesinde bu yıl rekor seviyelere yükseldi. Altın vadeli işlemleri kısa süre önce ons başına 2.549,9 dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
BMI’den Chowdhury’nin tahminlerine göre, yıl içinde şimdiye kadar yaşanan oynaklığa rağmen, küresel emtia piyasası yüksek kalmaya devam ediyor ve öyle kalması da bekleniyor.
Emtia analisti, “ABD Doları’nın zayıflamasıyla, özellikle de ABD Merkez Bankası’nın (FED) yılın ilerleyen dönemlerinde faiz oranlarını düşürmeye başlamasıyla altın fiyatlarının desteklenmesini bekliyoruz” öngörüsünde bulundu. Analist, Çin’den gelen zayıf talebin devam etmesinin çoğu emtiada fiyat artışını sınırlayacağını ve endüstriyel metallerin daha da değer kaybetmesinin beklendiğini de sözlerine ekledi.
Ayrıca, küresel hava modelinin bu yılın sonuna kadar El Niño’dan La Niña’ya dönmesi bekleniyor. StoneX’ten Stetzel’e göre bu küresel tarım pazarı için çok önemli bir olay olabilir. La Niña genellikle küresel ortalama sıcaklıklar üzerinde serinletici bir etki yaratır ve her üç ila beş yılda bir meydana gelir.
Stetzel, “Bu, geçen yıl gördüğümüz hava koşullarının, 2025’e girerken görmeyi beklediğimizin tam tersi olacağı anlamına gelecek” açıklamasında bulundu.
