FED, tarihi boyunca iki büyük hata yaptı. Bu hatalardan biri 1970’lerdeki yüksek enflasyon dönemine, ikincisi ise 1930’larda Büyük Buhran’ın etkilerinin artmasına neden oldu. Mevcut FED yönetimi ise aynı hataları yapmak istemiyor.
ABD’de resesyon söylentileri yavaş yavaş kesiliyor. ABD Merkez Bankası’na (FED) olan güvense artıyor.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Geçen hafta FED yönetimi ekonomik büyüme işaretlerinin yanı sıra faiz indirimi beklentilerini de sabit tuttu. FED üyeleri yıl sonuna kadar üç kez faiz indirimi planlandığının sinyalini verdi.
FED Başkanı Jerome Powell ekonominin sağlıklı bir hızda büyümesi ve işsizlik oranın %4’ün altında olması nedeniyle para politikası gevşetilirken daha ölçülü bir yaklaşım benimsenebileceğini belirtti.
Ancak Index Fund Advisers’ın kıdemli başkan yardımcısı olan ünlü ekonomi yazarı Mark Higgins tarihsel verilere işaret ediyor ve yüksek enflasyon dönemi sona ermeden önce ortaya çıkabilecek bazı ciddi ekonomik aksaklıklara dikkat çekiyor. Higgins CNBC’deki açıklamasında para politikasının dengeleyici rolünü vurguladı.
Ünlü ekonomist, “Uzun süreli yüksek enflasyon dönemleri yaşandığında fiyat istikrarına geri dönmek için genellikle aksi yönde çok fazla ileri gidilir” dedi.
Higgins’e geçmişte de buna dair kötü örnekler yaşandığına işaret etti.
FED’in iki büyük hatası
Higgins, “FED tarihi boyunca iki büyük hata yaptı” diyor ve bu iki yanlış adımın merkez bankasının bugünkü hamlelerini dahi hâlâ etkilediğini belirtiyor.
Ünlü ekonomist, “İlk büyük hata 1930’larda bankacılık sisteminin iflas etmesine izin vermeleriydi. Bu Büyük Buhran’ın çok daha derin sonuçlar doğurmasına sebep oldu. İkincisi ise enflasyonist baskıların arttığı ve FED’in para politikasını sıkılaştırdığı ancak zamanından önce geri çekildiği 1970’lerin büyük enflasyon dönemiydi. Bu da FED’in şu sıralar karşı karşıya olduğu risk” ifadelerine yer verdi.
Finansal regülasyonlar ve mevduat sigortasının oluşturulması bugün geniş çaplı bir bankacılık krizinin yaşanmasını engelleyebilir. Ancak Higgins, “Asıl tehlike FED’in olması gerekenden çok erken para politikasını gevşetmesidir ki 1960’ların sonunda tam da bu yaşandı” açıklamasında bulundu.
1980’lerin başlarında uzun süren yüksek enflasyon o kadar yerleşik hale geldi ki dönemin FED başkanı olan Paul Volcker para arzını sıkılaştırmak için daha da agresif olmak zorunda kaldı.
ABD Merkez Bankası’nın gecelik faiz oranı Temmuz 1981’de %22,36’lık rekor bir seviyeye ulaştı. Bugünse aynı oran %5,25-%5,5 aralığında seyrediyor.
Volcker yönetimi nihayetinde enflasyonu yenmeyi başardı. Ancak şok edici derecede yüksek faiz oranları Amerikan ekonomisini dize getiri. ABD konut piyasası durma noktasına geldi.
Neuberger Berman’ın kıdemli portföy yöneticisi Steven Eisman, CNBC’deki açıklamasında, “Powell içten içe Volcker’ı yeniden yaşatmaktan korkuyor” dedi.
Eisman, “FED yumuşak iniş gibi görünen tabloyu tasarladı. Enflasyon düşüyor, ekonomi hâlâ güçlü. Neden şimdi faiz indirimlerini boşa harcıyorsunuz? Gerçekten yapmanız gereken tek şey zafer ilan etmekken enflasyonun yeniden canlanması ihtimalini neden riske ediyorsunuz?” uyarısında bulundu.
Higgins ise konuyla ilgili açıklamasında, “Enflasyonun devam etmesine izin vermenin riskleri bir resesyonun tetiklenmesi riskinden çok daha ağır basıyor. FED’in 1960’ların sonunda bunu yapmaması enflasyonun 1970’lerde yerleşik hale gelmesine izin veren en önemli faktörlerden biridir” ifadelerine yer verdi.
FED yönetiminin enflasyonu düşürme çabaları ve sonrasında yaşananlar merkez bankasının üzerinde açıkça kalıcı bir etki yarattı.
FED başkanı Powell bu ayki açıklamasında dahi Volcker’ın geçmişteki faiz politikasından alıntılara yer verdi ve bunu FED yönetiminin şu anda çok erken davranmak istememesinin nedeni olarak gösteri. Powell, “Politika kısıtlamasını çok erken veya çok fazla yapmak, enflasyonda gördüğümüz ilerlemenin tersine dönmesine neden olabilir ve nihayetinde enflasyonu %2’ye geri getirmek için daha da sıkı bir politika gerektirebilir” uyarısında bulundu.
Higgins, faizlerin çok uzun süre yüksek tutulması anlamına gelse bile FED yönetiminin bu sefer son derece temkinli davranacağını söyledi.
Ünlü ekonomist, “İçgüdülerim risklerin farkında oldukları ve para politikasını çok erken gevşetmeyecekleri yönünde” diyor.
