Sermaye piyasası serbest piyasa ekonomisinin düzgün işleyebilmesi için hayati öneme sahiptir. Yatırımcıların bir takım araçlar kullanarak, bireylerin veya kurumların alış ve satış işlemlerini gerçekleştirdiği bu sistem sermayenin işletilmesini sağlar ve hayati bir öneme sahiptir. Piyasa fiyatları birey veya kurumların arz ve talep dengesine göre oluşmaktadır. Ancak bu fiyatlar oluşurken fiyatların haksız kazanç elde etme amacı ile manipüle edilmesi de mümkündür. Türkiye piyasasında küçük yatırımcının ellerindeki sermayenin tamamını hızlı bir şekilde kaybetmesini sağlayan bu manipülasyonlar kullanıcılar arasında “Keriz Silkeleme” tabiri ile anılıyor. Bu eylemlerden yatırımcıların korunması da düzenleme ve denetleme kurumlarının sorumluluğundadır. Borsada manipülasyonun fark edilmesi, sorgulanması ve ispatı oldukça zor gerçekleşmektedir. Bu hareketler genellikle görece düşük hacimde, sermayesi sığ, yükselip düşmesi kolay hisse senetlerinde gerçekleştirildiği için borsada manipülasyon tespiti zor bir üçkağıtçılıktır.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Borsada manipülasyon, genellikle bir manipülatörün düşük fiyata aldığı bir hisse senedi ile ilgili yalan bir haberi, iş birliği içinde olduğu diğer manipülatörler ile birlikte çalışarak, piyasadaki sermayesi düşük yatırımcılara, hisse senedinin yükseleceği mesajını iletmesiyle yapılır. Deneyimsiz ve küçük yatırımcılar da bilinçsizce bu hisse senedine yönelip satın alma gerçekleştirerek o hisse senedinin piyasada yükselmesini sağlıyorlar. Hisse senetlerini satan kişi manipülatör olduğundan haberin yanlış olduğu ve bilinçli bir şekilde piyasada dağıldığı anlaşılana kadar manipülatör elindeki hisseleri değerinin çok daha fazlasına elinden çıkarmış oluyor. Daha sonra satın alınan hisseler alış fiyatından fersah fersah düşük bir rakama düşerek yatırımcıyı zarara sokuyor.
BİST’de son aylarda görülmekte olan sert hareketler yüksek ağırlıktaki ve büyük hacimdeki hisselerde de görülmeye başladı. Ayrıca bu hareketler spot işlemlerin gerçekleştiği ana endekste ve de vadeli opsiyon borsalarında yaşandığından bir hareketin manipülasyon sonucu gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak zorlaştı. Yatırımcıların işi artık daha zor.
Manipülasyonların böyle büyük oranlarda büyük hisselerde ve işlemlerde gerçekleşmesinin, ancak arkasında siyasi bir desteği olan büyük aktörler tarafından yapılabildiği söylemi borsa kulislerinde uzmanlar tarafından sıkça dile getirilmektedir. Bu dedikodudan öteye geçemeyen söylemlerin karşısında elbette banka ve sermaye piyasasının işlemesinde rol oynayan kanunların önemi çok büyük.
Borsada manipülasyon temelde bir yatırım aracının fiyatlarının yapay bir şekilde çok sert bir biçimde yükselmesi, düşürülmesi veya her ikisinin de gerçekleştirilmesi ile yapılıyor. Borsada manipülasyon genelde şirketler hakkında asparagas haberlerin piyasaya yayılması, finansal araçların fazla sayıda işlemden geçirilerek aktif gibi gösterilmesi ya da doğrudan kotasyon, işlemler ve fiyatlarda değişiklik yaparak arz ve talep dengesini artmış olarak göstererek yapılmaktadır.
Borsada manipülasyon en çok yeni ve deneyimsiz yatırımcıların zarara uğramasına sebep olmaktadır. Bu sebeple borsada büyük yatırımlar yapmadan önce bireylerin ve kurumların borsa hakkında deneyim sahibi olması borsada manipülasyon gibi dolandırıcılık eylemlerine maruz kalmamaları açısından önem arz etmektedir. Deneyim kazandıkça büyük hacimli işlemlere yatırım portföyünüzde daha fazla yer verebilirsiniz. Yatırım konusunda deneyim kazandıkça hangi işlemin manipülasyon olduğunu algılayabilir hale gelmeniz mümkündür. Böylece kendinizi zarar etmekten koruduğunuz gibi kazancınızı da arttırabilirsiniz.
Borsada manipülasyonda en çok dikkat etmeniz gereken hisse senetleri, likiditesi düşük ve az işlem gören hisse senetleridir. Bu hisse senetleri manipülasyona en açık hisse senetleridir. Bu yüzden manipülatörler tarafından sıklıkla tercih edilirler. Likiditesi yüksek ve yoğun işlem kapasitesi olan hisse senetlerinde manipülasyon yapılması kolay değildir. Yatırımlarınızı yaparken aldığınız tüyoların kaynağı yatırımınızın geleceği açısından oldukça önemlidir. Bu sebeple güvenmediğiniz haber kaynakları tarafından sağlanan, sosyal medyada karşınıza çıkan, yükselme ve alçalma haberlerine dikkat etmelisiniz.
borsaon.com Borsada Manipülasyon hakkında bilgi verdi.
